Saturday, May 15, 2010

बुढो रुख काँप्दैछ






-लटरम्म पातहरु हावासंगै हुर्रिएर गए।

सिंगो अस्तित्व टुक्रिएर बिलाउदे गयो।

-नांगो डाँडाभरिको एक छत्र बसाई,

अतीतको थोत्रो ईतिहासमा मात्र थन्कियो।

-सेरोफेरो साँच्चै पो बदलियो त?

अक्षत यौवना जस्तो गाऊँको परिवेश

अबश्यम्भावी तर अबैध परिवर्तनको प्रसव-पिडा बोक्दैछ।

लक्का जवान कुप्रिएकाछन,

दुधे बालक तरुना भएकाछन।

निर्मोही समय

मेटनै नपाउने डोबहरुमा टेक्दै

आआफै बरालिएकोछ।

मपाईको जडौरीमा गरिबिको थान्कोले

जतिसुकै टालटुल पारे पनि

समयले खेदो खनेकैछ ।

_यसपाला त

ख्वै बसन्त आउने छाँट देखिएन।

अझै बाँकी रहेका केहि पहेला पातहरु

क्रमस: अल्पिदै गएकाछन र

बुढो रुख आगत र बिगतको मध्य क्षितिजमा

काँपेको काँप्यै छ ।।

(०५०साउन२,सुरकाल)

ख्वै, के गरुँ?



बासि भातको टाटेपाटे मिल्काइएको थुप्रो जस्तो,
यो गन्हाउने र भोको यथार्थका बिचमा
खुल्ला फाँटमा चरिरहन चाहने
सोझा जंगलि हिरण जस्ता हामी र
भोको चितुवाले तन्काएको आंग जस्तो
दृष्टि मधुर तर भयंकर परिबेश,
मेरी प्रिया!
ख्वै म यो समिकरण कसरी मिलाऊ?
* *
मेरो स्नायुका सम्बेदनशिल पाखा हरुमा
चोइटिएर चस्स पोल्ने जिवन चंगाका बिरक्त क्षण
यसे पनि फुरुंगिएर किन उडान भर्छन कुन्नि?
म भने भित्र भित्रै कोतरिदै जाँदैछु
मेरी प्रिया!
ख्वै, यो बेदना म कस्लाई सुनाऊ?
· *
न्यानो मिसिएको
उहिलेको---कहिलेकाहिको सम्झनाले
यो चिसो—अति नै चिसो वाताबरणमा पनि
आँखाको परेलीमा उम्रने पानि र आगोलाई
दरिलो र आत्मिय हरियो बिश्वासलाई
कपाल भरि छर्न पाउछु कि भन्ने झिनो आशाले
धुपीको कालो बोटबाटै कसैले
सुसेलेको सुन्न पो मन लागेकोछ अझै पनि
त्यसैले ‘कोहि’ भुगोलको कुनै कुनामा
कसैका थाति कालखण्डहरु स्याहारेर बसेकोछ,
मेरी प्रिया!
यो खवर तिमिसम्म कसरि पु-याउ?
ख्वै, कसरी पु-याउ?
ख्वै, म के गरूँ?
(मुगु,०५३-९-१०)

Sunday, May 2, 2010

ग्रे-कोट भित्रको मान्छे



-दिनेश अधिकारी

- साभार-मधुपर्क २०६६ चैत

केहि दिन अगाडिदेखि
मेरो साथीले
ग्रे-कोट लगाउन थालेको छ
र, म अनुभव गरिरहेछु-
ग्रे-कोट लगाउन थालेपछि
उसको मुटु हराउन थालेको छ
मान्छे उही हो
पहिले पहिले
घर-परिवारका कुरा गथ्र्यो
आराम-विरामका कुरा गथ्र्यो
ऐँचोपैँचो र गर्जोका कुरा गथ्र्यो
मानवता र परम्परा सहयोगका कुरा गथ्र्यो
ग्रे-कोट लगाउन के थालेथ्यो
औचित्य विचार्दैन
मात्र आदेश गर्छ,
दर्शनका कुरा गर्छ,
नियन्त्रण र ऐन-कानुनका कुरा गर्छ
म, बिरामी छु भन्छु
ऊ, यो काम जसरी पनि अहिल्यै सकिएको हुनुपर्छ भन्छ
म, भोकाएको छु भन्छु
ऊ, यो तेरो व्यक्तिगत समस्या हो भन्छ
म, आमाको सराद्धे गर्न बिदाका लागि अनुरोध गर्छु
ऊ बिदा अधिकारको कुरा होइन भनेर मलाई दुत्कार्ने कोसिस गर्छ
ग्रे-कोट लगाउने भएपछि
कोटको इज्जत धान्न होला
उसले मोटर सुविधा पाएको छ
हिजोआज ऊ, मोटरमा सवार हुन्छ
पूर्ववत्
म दुईहात जोडेर नमस्ते गर्छु
हिजोआज उसले
हल्का टाउको हल्लाएर अभिवादन फर्काउन सिकेको छ
भेट्न पनि त्यत्ति सहज छैन उसलाई
हिजोआज
निजी सहायकमार्फत अनुरोध पुर्‍याएपछि मात्र
उसले दुई मिनेटका लागि दर्शन दिने दिन-चर्या बनाएको छ
रातोलाई मैले रातो भन्दा
त्यसमा सहमति जनाउन उसलाई हम्मेहम्मे पर्छ
र, सकेसम्म मैले भनेभन्दा
विपरीत ढङ्गमा प्रस्तुत हुने अभ्यास गर्न थालेको छ
कोटको तातो यस्तै हुन्छ कि क्या हो ?
अचेल ऊ,
कसैको कुरै नसुन्ने स्वभावमा परिणत हुन थालेको छ
अचेल ऊ
आफूलाई सर्वज्ञ ठान्न थालेको छ
उसले उपयोग गर्ने गरेको
घुम्ने मेच नै ठान्छ कि क्या हो यो संसारलाई ?
ऊ जता फर्कियो
मान्छेरूप
उतै लाम लाग्नुपर्छ भन्ने व्यवहार देखाउन थालेको छ Û
यो मेरो भोगाधिकारको घर हो भन्दासम्म त
केही हदसम्म चित्त बुझाउन सकिन्थ्यो
तर ग्रे कोट लगाउन थालेको दिनदेखि
सिंहदरबारलाई उसले आफ्नो गोठ
र, त्यहाँ बस्ने अरु सबैलाई आफ्ना बस्तुभाउ जस्तो व्यवहार प्रदर्शन गर्न थालेको छ
जुनसुकै रङको होस्
कोट शरीर होइन
र, नफुकाल्दा नफुकाल्दै पनि
कुनै न कुनै दिन यो फाट्ने निश्चित छ भनेर
जति नै सम्झाउने कोसिस गरे पनि
ऊ आफूलाई पटक्कै बदल्न तयार छैन
उल्टो हिजोआज
मेरो सल्लाहलाई ऊ शत्रुको दिमागले सम्झन थालेको छ
उफ Û अब म के गरुँ ?
यस्तै चाला हो भने
पर्खाल भएर उभिने छ यो ग्रे-कोट उसको जीवनको बाटोमा
र, केही समयपछि नै
उसका लागि
खुसीमा थपडी बजाउने हातरूपको अभाव हुनेछ
दुःखमा मुख लुकाएर रुने काखरूपको अभाव हुनेछ
म, साह्रै चिन्तित छु यत्तिखेर
केही दिन अगाडिदेखि
मेरो साथीले
ग्रे-कोट लगाउन थालेको छ
र म, क्रमशः अनुभव गरिरहेछु
ग्रे-कोट लगाउन थालेदेखि
उसको मुटु हराउन थालेको छ !!