थोत्रो गाडी
जिर्ण सडक
तोकिएको यात्रा
उफ---जिन्दगी ।
Tuesday, May 22, 2012
Thursday, May 17, 2012
Easy Stress Busters for 10 of the Most Common Stressors
by Sherrie Bourg Carter, Psy.D.
Dilemma of the 21st century woman ... I know I'm stressed,
but I'm so busy that sometimes just thinking about adding
stress-relieving activities to my overflowing schedule is stressful.
This is the predicament of so many of today's
women, juggling a hundred balls in the air at the same time and
hoping that none of them fall to the ground. If this describes you, you're
on a dangerous road, one that will almost certainly end in burnout unless
you change your path. But how do you pull this off when your life is so busy
that you feel you barely have time to catch your breath before you're off
handling another to-do on what seems to be an ever-growing to-do list?
According to Harvard Medical School's Healthbeat, the
key is "start small and bask in the glow of your successes." The
unfortunate truth is that when you have so many stressors in your life, trying
to tackle all of them can feel overwhelming and impossible to
accomplish. Yet, by starting with one source ofstress in
your life and focusing on simple, practical solutions for that specific
stressor, those feelings can turn to a sense of well-being, knowing that you're
learning skills in manageable doses that over time will help you reduce your
stress and better manage your life.
Here are ten of the most common stressors followed by a few quick and
easy strategies for coping with them. Healthbeat suggests
picking one problem at a time and working toward relief in small steps.
1) If you're frequently late ...
Use simple time
management principles that include identifying
your priorities and either delegating or removing unimportant or
unnecessary tasks. You also can map out your day, task by task, setting aside
time for things that often take up a lot of time, but few people
think to schedule time for, such as returning phone calls or responding to
emails. If no matter how hard you try, you always seem to be late,
then you're not giving yourself enough time, so schedule yourself an extra 15
minutes to get to your destination and remove that constantly rushed feeling
from your life.
2) If you often feel angry or irritated
...
Reframe the situation. Often, cognitive distortions
weigh us down and stress us out unnecessarily. Before you react, ask yourself
if you're magnifying a problem, leaping to conclusions, or using
emotional reasoning. Take a moment to stop, breathe, reflect,
and choose a positive and productive course of action instead of an impulsive,
angry one that in the long run will probably add even more stress to your life.
3) If you're unsure of your ability to
do something ...
Ask for help. The strongest people ask for help
when they need it, so why go it alone? If the problem is work-related,
talk to a trusted co-worker, anunderstanding boss,
or a close friend. In some situations, you can call the local library,
read books, listen to CDs, or contact an organization that may be able to
provide you with the information you need. You can also use these same
resources to learn relaxation techniques.
4) If you're overextended ...
Bring in reinforcements. Hire household help. Have
a family meeting to consider who can pick up some of the responsibilities that
have somehow fallen on your shoulders. Ask your boss to give you some
additional support until you get out of the weeds. Shop online to save
time. Take a hard look at your activities and decide
what is essential and what can take a back seat for now.
5) If you feel like you don't have time
for stress relief ...
Use mini-stress relievers, like opening a
window and breathing in fresh air, taking a quick walk in the sunshine, or deep
breathing at your desk. Find a few minutes each day to slow down and pay
attention to one thing that you find relaxing and calming.
6) If you feel tense ...
Try the mini-stress relievers above, or a little
exercise to relieve the tension, such as a brisk walk, a quick run, a
sprint up and down the stairs, or arm curls while you wait at traffic
lights.
7) If you frequently feel pessimistic
...
Reframe negatives into positives. Remember that
the benefits of optimismare
a happier life and better health. Laugh as
often as possible. Watch or read comedies. Make a list of things
you're grateful to
have.
8) If you find yourself frequently
feeling upset by conflicts with others ...
Make your needs or distress known directly,
avoiding “you always” and “you never.” Good templates to use
are: “I feel _____ when you _____” and “I would really appreciate it if
you could _____.”
9) If you feel worn out or burned out
...
Nurture yourself. Recovery from burnout requires
more than the mini stress relievers discussed so far. To deal with burnout, you
really need to make time in your schedule to relax and find avenues to escape
stress as much as possible. You also have to eat healthy, get enough rest,
and replenish your mind and body. And if you're not feeling relief after a
reasonable period of time, don't hesitate to seek professional help.
10) If you feel lonely ...
Connect with others as much as possible, even if
these are little connections. Begin by having brief conversations
with neighbors or with people waiting in line at the store. Talk to
colleagues. Volunteer. Join a group. Get together with a friend
for coffee, lunch, or dinner. Reconnect with family or friends you may
have lost touch with over the years. Take a class that interests
you. The world's pleasures as well as burdens are better when they're
shared.
Source: Harvard Medical School Healthbeat,
"10 Simple Steps to Help De-Stress (April 24th, 2012)
Tuesday, May 15, 2012
अविभाज्य सुदूरपश्चिम नै किन ?
संविधान घोषणाको
मिति १४ जेठ नजिकिँदै
जाँदा संघीयताको
प्रश्न र शासनाधिकारका सवालजस्ता
प्रमुख विषयबारे
बहस, छलफल
र आन्दोलन
तीव्र हँदै
गएका छन् । एनेकपा
(माओवादी) तर्फबाट
विवाद समाधान
उपसमितिमा प्रस्तुत
१० प्रदेशको
खाकामा सुदूरपश्चिमलाई
विभाजित गर्न
प्रस्ताव गरिएको
छ । यो
प्रस्तावबाट सिंगो
सुदूरपश्चिम आक्रोशित
र आक्रान्त
हुन पुगेको
छ । विगत
१७ दिनदेखि
यहाँका राजनितिक
दल, सामाजिक
संघ/संस्था,
नागरिक समाज,
पेसागत संघ/संगठन र भातृ संगठनसँगै
सबै सुदूरपश्चिमेली
जनता अविभाज्य
सुदूरपश्चिमको माग गर्दै सडकमा
उत्रिएका छन् ।
यो भूखण्डले विगतदेखि नै व्यहोर्दै आएको समान पहँच, अवसर र प्रशासनिक सुगमताको अभाव तथा विकास निर्माणमा हुदै आएको उपेक्षाको अन्त्य संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालले गर्ने आकांक्षा सुदूरपश्चिमवासीले राखेका छन् । तर, यहाँका जनताको अपेक्षा र भावनालाई नै नबुझी एकतर्फी रूपमा काठमाडौंमा सीमित नेता बसेर राज्य पुन:संरचनाको खाका बनाउँदै छन् । एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले नेपाली रष्ट्रियता र सार्वभौमसत्ताभित्र यस क्षेत्रको पहिचान र सामथ्र्यलाई बेवास्ता गर्दै जातीय विखण्डन हुने गरी प्रस्तुत गरेको खाकाले यत्रतत्र विद्रोहका स्वरहरूलाई संगठित गरिदिएको छ । सुदूरपश्चिमेली जनता अखण्ड नेपाल र अविभाज्य सुदूरपश्चिमको मागसहित सडकमा उत्रिन बाध्य भएका छन् । आन्दोलनको राप र ताप दिनानुदिन बढ्दै गएको छ । प्रमुख दलका शीर्ष नेताहरूको संयुक्त विज्ञप्तिले पनि सुदूपश्चिमवासी जनतालाई विश्वस्त पार्न सकेन । यहाँका जनताले अविभाज्य सुदूरपश्चिमको माग त्यसै गरेका होइनन् । अहिले राज्य पुन:संरचनाको आधार बनाइएको पहिचान र सामथ्र्यलाई कसीमा राख्दा पनि अखण्ड सुदूरपश्चिम नै उपयुक्त हुन्छ ।
सुदूरपश्चिमको पहिचान
सुदूरपश्चिम सदियाँदेखि एउटा साझा मनोबलसहितको अखण्ड क्षेत्रका रूपमा रहँदै आएको छ । यहाँको जातीय, भाषिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, भौगोलिक, पुरातात्विक र ऐतिहासिक पहिचानले यस क्षेत्रलाई विशिष्ठ सांस्कृतिक सम्पदा क्षेत्रका रूपमा उजागर गर्छ । देशको सबैभन्दा दुर्गम क्षेत्रका रूपमा राजधानीबाट सुदूरवर्ती क्षेत्रका रूपमा रहनु, विशिष्ठ खस, डोटेली र थारू भाषाको क्षेत्र हुनु, अपी, नाम्पा, सैपाल, जेठी बुहारीजस्ता मनोरम हिमाल हुनु, सहिद दशरथ चन्द, भीमदत्त पन्त र द्वारिकादेवी ठकुरानी, एन.डी प्रकाश चटौत, नेपालमा मानव अधिकारका प्रणेता एवं प्रथम पाठ्यपुस्तक अक्षरांक जयपृथ्वी बहादुर सिंहलगायतका विशिष्ठ व्यक्तित्वहरूको जन्मभूमि हुनु पनि यस क्षेत्रको पहिचान हो । यहाँका ९० प्रतिशत जनता डोटेली भाषा बोल्छन् । अन्य भाषामा अवधी भाषाको राना थारू भाषिका र दाङबाट आएको दंगाली (डगौरा) भाषाको आगमन पनि क्रमश: १८औँ, १९औँ र २०आँै शताव्दीको मध्यमा यस क्षेत्रमा भएको पाइन्छ । त्यस्तै, देशका अन्य भू–भागबाट पुनर्वासको क्रममा बसाइसराई गरी आएका कतिपय अन्य समुदायले समेत आ–आफ्नै भाषाको प्रयोग गर्दै आएका छन् ।
संघीय संरचनामा जाँदा सामाजिक र सांस्कृतिक आधारमा पनि अविभाज्य सुदूरपश्चिम नै उपयुक्त हुन्छ । डेउडा र भुवा संस्कृति, भडाहा (भारत) नृत्य र गायन, चैत, सगुन, फाग, झोडा नृत्य, बर्मा, ठाडो खेल, रन पुतला आदि सांस्कृतिक विरासतको स्थल हो सुदूरपश्चिम नै हो । बटुले पूजन, कुन्यो जातो, केर पूजन, हरेलो पर्व मनाउनुले यहाँका बासिन्दा प्रकृति–पूजक र आदिवासी भएको प्रमाणित हुन्छ । काली–कर्णालीको दोभान मानिएको सुदूरपश्चिम एक सभ्यता, एक भूगोल र एक संस्कृतिको प्रतीकका रूपमा रहेको छ । चिनियाँ यात्री ह्वेन साङले छैटौँ शताब्दीमा यात्रा गरेको गोविषाण राज्य (जुन कासीपुरदेखि काली–कर्णालीसम्म फैलिएको थियो) पनि एउटै थियो । तत्पश्चातको अहीक्षत्र (रोहेल खण्ड) मा अहिले भारतका पिलिभित, बरेली र सुदूरपश्चिमको कर्णाली नदीसम्मका कैलाली र कञ्चनपुर जिल्लासमेत पर्ने गर्थे । अत: ऐतिहासिक आधारमा पनि काली र कर्णालीको यो क्षेत्रलाई एउटै संघीय एकाईका रूपमा अविभाज्य राख्न जरुरी छ ।
सामथ्र्यका आधारमा सुदूरपश्चिम जैविक विविधता, सामाजिक, सांस्कृतिक र भौगोलिक विविधता, स्रोत र संसाधनको विविधता (प्राकृतिक, मानवीय र भौतिक संचरना) सुदूरपश्चिमका सामथ्र्य हुन् । यो भूखण्डमा जल सम्पदाको विशाल भण्डार रहेकाले विद्युतीय ऊर्जा उत्पादनको अपार सम्भावना छ । तराईको उर्वर भूमि, मध्यहिमालका पाटन, उपत्यका र सेराहरू कृषिजन्य उत्पादनको भण्डार हुन् । उच्च हिमाली भू–भाग, मध्य हिमाली क्षेत्र प्राकृतिक स्रोत र विविधताले मात्रै भरिएका छैनन्, खनिजजन्य स्रोत–साधनको सम्भावना पनि उत्तिकै छ । अपी, नप्पा, जेठी बुहारी, सैपाल लगायतका हिमालहरू सुन्दर पर्य–पर्यटकीय गन्तव्य हुन् । डोटेली, रानाथारू, कठेरिया, भोटे एवं डगौरा संस्कृति तथा सिल्पहरू (वास्तुकला र हस्तकला) यस क्षेत्रका गहना हुन् । पेट्रोलियम पदार्थ, चुनढुङ्गा, पत्थर, कोइला, अभ्रक (सल्फर), फलाम, तामा आदिका खानीको सम्भावना बोकेका छ सुदूरपश्चिमले । सुदूरपश्चिमका नौवटै जिल्लामा हिमाल, पहाड र तराईको पारस्परिक सम्बन्ध पनि छ । हिमाल जलसम्पदाको भण्डार, पहाड जडीबुटी र फल उद्यानयुक्त क्षेत्र हो भने तराई अन्नबाली, दलहन र तेलहनको भण्डार हो । हिमालपारि भोट, तिब्बत र चीनसँगको व्यापार र पर्यटन तथा तराई र पहाडको भारतसँगको व्यापार पारवहन र वाणिज्य सम्बन्ध रहेको छ । हिमालयको हिउँ पग्लेर तराईका खेतहरू सिंचित हुन्छन् भने तराईको अन्नबालीले पहाड र हिमालका जनता पालिन्छन् । यसकारण पनि उत्तरमा भोट, तिब्बत र चीन तथा दक्षिणमा भारतसँग व्यापार तथा पारवहन हुने गरी राज्य पुन:संरचना गर्दा सुदूरपश्चिमको मौजुदा संरचना नै उपयुक्त हुन्छ । राज्यका साधन–स्रोतमाथि समान पहुँच र अवसर प्राप्तिका लागि पनि सुदूरपश्चिमको मौजुदा नै संरक्षण ठिक छ । राज्यद्वारा सधंै उपेक्षित र पछाडि पारिएको यो क्षेत्र कर्णाली पुलको निर्माणपछि मात्र राष्ट्रिय मूलधारमा जोडिएको हो । जातीय सद्भावसहित सदियाँैदेखि यहाँको जाति जनजातिसँगै मिलेर बस्दै आएका छन् । पहाडी र थारू समुदायलाई छुट्याएर समान अवसर र पहुँच दिलाउने कुरा हावादारी गफ मात्रै हो । कैलाली–कञ्चनपुरमा रहेको थारू नेतृत्व सम्पूर्ण सुदूरपश्चिमकै नेता हुन् । त्यस्तै, यहाँका अन्य जातिका नेतृत्वलाई पनि सबै जातिले आफ्नो नेतृत्व मान्दै आएको छ । अब कैलाली–कञ्चनपुरलाई थारूवान प्रदेशमा राखिए यहाँका थारू समुदायले नयाँ सिराबाट आफ्नो पहिचान बनाउनु पर्ने हुन्छ । प्रस्तावित समग्र थारूवान प्रदेशभित्र उनीहरू अल्पसंख्यक हुनेछन् ।
अन्त्यमा, सुदूरपश्चिम आफंमा आफ्नो कला, संस्कृति, भाषा–साहित्य, इतिहास, पुरातत्व, भूगोल र राजनीतिक रूपले एउटा समग्र पहिचान हो । यो क्षेत्र हाम्रो देशको सभ्यता र संस्कृतिको जग पनि हो । मानसखण्ड र गौरा, भुवा संस्कृतिको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि यो क्षेत्र इतिहासको कुनै कालखण्डमा त्रिपुरासुन्दरी, रणसैनी, निगलासैनीलगायतका षोडसमातृका र सप्तमातृकाको स्त्रीराज्य (मातृराज्य) को प्रतिनिधित्व गर्दथ्यो । त्यसैगरी यस क्षेत्रका वीरांगना मौलारानी, भागाश्री, गोरीधना, पनेरुरानी भागामति, नर्सा धौनीकी वीर पत्नी हिउँकलाको क्षेत्र पनि हो यो । यो क्षेत्र युगौँदेखि नेपाली राष्ट्रियताभित्र एउटै सर्वभौमसत्ता सम्पन्न संस्कृति, भूगोल, भाषा, राष्ट्रियताका रूपमा रहिआएको छ । तसर्थ सुदूरपश्चिमलाई एउटा साझा राष्ट्रियताका रूपमा चिन्नु पर्दा अतिसयोक्ति नहोला । यहाँ बसोवास गर्ने सबै जाति, जनजाति, विभिन्न वर्ग र समुदाय, उपेक्षित/उत्पीडित समुदाय र आदिवासीको सामूहिक पहिचानसहितको अविभाज्य सुदूरपश्चिम प्रान्त स्थापना गर्नु आजको आवश्यकता हो । अब बन्ने यो राज्यले यस क्षेत्रका आदिवासी जनजातिको विशेषाधिकारसहित उनीहरूलाई विभिन्न तहमा समान पहुँच र अवसर दिनुका साथै प्रशासनिक सुगमताको अनुभूति गराउन सक्नुपर्छ । समग्र सुदूरपश्चिमवासीलाई न्याय, समानता र विकासको प्रत्याभूतिको ग्यारेन्टी दिन सक्नुपर्छ । आउनुहोस् अविभाज्य सुदूरपश्चिम प्रान्त र अखण्ड नेपाल निर्माणको सामूहिक जिम्मेवारीको डेउडामा सहभागी बनौँ † एक्कैजोर हाम्म †
यो भूखण्डले विगतदेखि नै व्यहोर्दै आएको समान पहँच, अवसर र प्रशासनिक सुगमताको अभाव तथा विकास निर्माणमा हुदै आएको उपेक्षाको अन्त्य संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालले गर्ने आकांक्षा सुदूरपश्चिमवासीले राखेका छन् । तर, यहाँका जनताको अपेक्षा र भावनालाई नै नबुझी एकतर्फी रूपमा काठमाडौंमा सीमित नेता बसेर राज्य पुन:संरचनाको खाका बनाउँदै छन् । एमाओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहालले नेपाली रष्ट्रियता र सार्वभौमसत्ताभित्र यस क्षेत्रको पहिचान र सामथ्र्यलाई बेवास्ता गर्दै जातीय विखण्डन हुने गरी प्रस्तुत गरेको खाकाले यत्रतत्र विद्रोहका स्वरहरूलाई संगठित गरिदिएको छ । सुदूरपश्चिमेली जनता अखण्ड नेपाल र अविभाज्य सुदूरपश्चिमको मागसहित सडकमा उत्रिन बाध्य भएका छन् । आन्दोलनको राप र ताप दिनानुदिन बढ्दै गएको छ । प्रमुख दलका शीर्ष नेताहरूको संयुक्त विज्ञप्तिले पनि सुदूपश्चिमवासी जनतालाई विश्वस्त पार्न सकेन । यहाँका जनताले अविभाज्य सुदूरपश्चिमको माग त्यसै गरेका होइनन् । अहिले राज्य पुन:संरचनाको आधार बनाइएको पहिचान र सामथ्र्यलाई कसीमा राख्दा पनि अखण्ड सुदूरपश्चिम नै उपयुक्त हुन्छ ।
सुदूरपश्चिमको पहिचान
सुदूरपश्चिम सदियाँदेखि एउटा साझा मनोबलसहितको अखण्ड क्षेत्रका रूपमा रहँदै आएको छ । यहाँको जातीय, भाषिक, सामाजिक, सांस्कृतिक, भौगोलिक, पुरातात्विक र ऐतिहासिक पहिचानले यस क्षेत्रलाई विशिष्ठ सांस्कृतिक सम्पदा क्षेत्रका रूपमा उजागर गर्छ । देशको सबैभन्दा दुर्गम क्षेत्रका रूपमा राजधानीबाट सुदूरवर्ती क्षेत्रका रूपमा रहनु, विशिष्ठ खस, डोटेली र थारू भाषाको क्षेत्र हुनु, अपी, नाम्पा, सैपाल, जेठी बुहारीजस्ता मनोरम हिमाल हुनु, सहिद दशरथ चन्द, भीमदत्त पन्त र द्वारिकादेवी ठकुरानी, एन.डी प्रकाश चटौत, नेपालमा मानव अधिकारका प्रणेता एवं प्रथम पाठ्यपुस्तक अक्षरांक जयपृथ्वी बहादुर सिंहलगायतका विशिष्ठ व्यक्तित्वहरूको जन्मभूमि हुनु पनि यस क्षेत्रको पहिचान हो । यहाँका ९० प्रतिशत जनता डोटेली भाषा बोल्छन् । अन्य भाषामा अवधी भाषाको राना थारू भाषिका र दाङबाट आएको दंगाली (डगौरा) भाषाको आगमन पनि क्रमश: १८औँ, १९औँ र २०आँै शताव्दीको मध्यमा यस क्षेत्रमा भएको पाइन्छ । त्यस्तै, देशका अन्य भू–भागबाट पुनर्वासको क्रममा बसाइसराई गरी आएका कतिपय अन्य समुदायले समेत आ–आफ्नै भाषाको प्रयोग गर्दै आएका छन् ।
संघीय संरचनामा जाँदा सामाजिक र सांस्कृतिक आधारमा पनि अविभाज्य सुदूरपश्चिम नै उपयुक्त हुन्छ । डेउडा र भुवा संस्कृति, भडाहा (भारत) नृत्य र गायन, चैत, सगुन, फाग, झोडा नृत्य, बर्मा, ठाडो खेल, रन पुतला आदि सांस्कृतिक विरासतको स्थल हो सुदूरपश्चिम नै हो । बटुले पूजन, कुन्यो जातो, केर पूजन, हरेलो पर्व मनाउनुले यहाँका बासिन्दा प्रकृति–पूजक र आदिवासी भएको प्रमाणित हुन्छ । काली–कर्णालीको दोभान मानिएको सुदूरपश्चिम एक सभ्यता, एक भूगोल र एक संस्कृतिको प्रतीकका रूपमा रहेको छ । चिनियाँ यात्री ह्वेन साङले छैटौँ शताब्दीमा यात्रा गरेको गोविषाण राज्य (जुन कासीपुरदेखि काली–कर्णालीसम्म फैलिएको थियो) पनि एउटै थियो । तत्पश्चातको अहीक्षत्र (रोहेल खण्ड) मा अहिले भारतका पिलिभित, बरेली र सुदूरपश्चिमको कर्णाली नदीसम्मका कैलाली र कञ्चनपुर जिल्लासमेत पर्ने गर्थे । अत: ऐतिहासिक आधारमा पनि काली र कर्णालीको यो क्षेत्रलाई एउटै संघीय एकाईका रूपमा अविभाज्य राख्न जरुरी छ ।
सामथ्र्यका आधारमा सुदूरपश्चिम जैविक विविधता, सामाजिक, सांस्कृतिक र भौगोलिक विविधता, स्रोत र संसाधनको विविधता (प्राकृतिक, मानवीय र भौतिक संचरना) सुदूरपश्चिमका सामथ्र्य हुन् । यो भूखण्डमा जल सम्पदाको विशाल भण्डार रहेकाले विद्युतीय ऊर्जा उत्पादनको अपार सम्भावना छ । तराईको उर्वर भूमि, मध्यहिमालका पाटन, उपत्यका र सेराहरू कृषिजन्य उत्पादनको भण्डार हुन् । उच्च हिमाली भू–भाग, मध्य हिमाली क्षेत्र प्राकृतिक स्रोत र विविधताले मात्रै भरिएका छैनन्, खनिजजन्य स्रोत–साधनको सम्भावना पनि उत्तिकै छ । अपी, नप्पा, जेठी बुहारी, सैपाल लगायतका हिमालहरू सुन्दर पर्य–पर्यटकीय गन्तव्य हुन् । डोटेली, रानाथारू, कठेरिया, भोटे एवं डगौरा संस्कृति तथा सिल्पहरू (वास्तुकला र हस्तकला) यस क्षेत्रका गहना हुन् । पेट्रोलियम पदार्थ, चुनढुङ्गा, पत्थर, कोइला, अभ्रक (सल्फर), फलाम, तामा आदिका खानीको सम्भावना बोकेका छ सुदूरपश्चिमले । सुदूरपश्चिमका नौवटै जिल्लामा हिमाल, पहाड र तराईको पारस्परिक सम्बन्ध पनि छ । हिमाल जलसम्पदाको भण्डार, पहाड जडीबुटी र फल उद्यानयुक्त क्षेत्र हो भने तराई अन्नबाली, दलहन र तेलहनको भण्डार हो । हिमालपारि भोट, तिब्बत र चीनसँगको व्यापार र पर्यटन तथा तराई र पहाडको भारतसँगको व्यापार पारवहन र वाणिज्य सम्बन्ध रहेको छ । हिमालयको हिउँ पग्लेर तराईका खेतहरू सिंचित हुन्छन् भने तराईको अन्नबालीले पहाड र हिमालका जनता पालिन्छन् । यसकारण पनि उत्तरमा भोट, तिब्बत र चीन तथा दक्षिणमा भारतसँग व्यापार तथा पारवहन हुने गरी राज्य पुन:संरचना गर्दा सुदूरपश्चिमको मौजुदा संरचना नै उपयुक्त हुन्छ । राज्यका साधन–स्रोतमाथि समान पहुँच र अवसर प्राप्तिका लागि पनि सुदूरपश्चिमको मौजुदा नै संरक्षण ठिक छ । राज्यद्वारा सधंै उपेक्षित र पछाडि पारिएको यो क्षेत्र कर्णाली पुलको निर्माणपछि मात्र राष्ट्रिय मूलधारमा जोडिएको हो । जातीय सद्भावसहित सदियाँैदेखि यहाँको जाति जनजातिसँगै मिलेर बस्दै आएका छन् । पहाडी र थारू समुदायलाई छुट्याएर समान अवसर र पहुँच दिलाउने कुरा हावादारी गफ मात्रै हो । कैलाली–कञ्चनपुरमा रहेको थारू नेतृत्व सम्पूर्ण सुदूरपश्चिमकै नेता हुन् । त्यस्तै, यहाँका अन्य जातिका नेतृत्वलाई पनि सबै जातिले आफ्नो नेतृत्व मान्दै आएको छ । अब कैलाली–कञ्चनपुरलाई थारूवान प्रदेशमा राखिए यहाँका थारू समुदायले नयाँ सिराबाट आफ्नो पहिचान बनाउनु पर्ने हुन्छ । प्रस्तावित समग्र थारूवान प्रदेशभित्र उनीहरू अल्पसंख्यक हुनेछन् ।
अन्त्यमा, सुदूरपश्चिम आफंमा आफ्नो कला, संस्कृति, भाषा–साहित्य, इतिहास, पुरातत्व, भूगोल र राजनीतिक रूपले एउटा समग्र पहिचान हो । यो क्षेत्र हाम्रो देशको सभ्यता र संस्कृतिको जग पनि हो । मानसखण्ड र गौरा, भुवा संस्कृतिको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि यो क्षेत्र इतिहासको कुनै कालखण्डमा त्रिपुरासुन्दरी, रणसैनी, निगलासैनीलगायतका षोडसमातृका र सप्तमातृकाको स्त्रीराज्य (मातृराज्य) को प्रतिनिधित्व गर्दथ्यो । त्यसैगरी यस क्षेत्रका वीरांगना मौलारानी, भागाश्री, गोरीधना, पनेरुरानी भागामति, नर्सा धौनीकी वीर पत्नी हिउँकलाको क्षेत्र पनि हो यो । यो क्षेत्र युगौँदेखि नेपाली राष्ट्रियताभित्र एउटै सर्वभौमसत्ता सम्पन्न संस्कृति, भूगोल, भाषा, राष्ट्रियताका रूपमा रहिआएको छ । तसर्थ सुदूरपश्चिमलाई एउटा साझा राष्ट्रियताका रूपमा चिन्नु पर्दा अतिसयोक्ति नहोला । यहाँ बसोवास गर्ने सबै जाति, जनजाति, विभिन्न वर्ग र समुदाय, उपेक्षित/उत्पीडित समुदाय र आदिवासीको सामूहिक पहिचानसहितको अविभाज्य सुदूरपश्चिम प्रान्त स्थापना गर्नु आजको आवश्यकता हो । अब बन्ने यो राज्यले यस क्षेत्रका आदिवासी जनजातिको विशेषाधिकारसहित उनीहरूलाई विभिन्न तहमा समान पहुँच र अवसर दिनुका साथै प्रशासनिक सुगमताको अनुभूति गराउन सक्नुपर्छ । समग्र सुदूरपश्चिमवासीलाई न्याय, समानता र विकासको प्रत्याभूतिको ग्यारेन्टी दिन सक्नुपर्छ । आउनुहोस् अविभाज्य सुदूरपश्चिम प्रान्त र अखण्ड नेपाल निर्माणको सामूहिक जिम्मेवारीको डेउडामा सहभागी बनौँ † एक्कैजोर हाम्म †
Subscribe to:
Posts (Atom)