बिका पनेरुको बीरगाथा

बिका पनेरुको भारत ( भणाऽ ) ।

साभार-लिङ्क

http://lacito.vjf.cnrs.fr/pangloss/corpus/show_text.php?id=crdo-NEP_BIKA69_SOUND&idref=crdo-NEP_BIKA69

============================================

स्थानीय डोटेली भाषा

हुड्कोवादन]
दै माछो महाराज, राम राजाकी मङ्ङल बिसेक जागेकी महाराज,
ए, सावा कौन कौनकी सावा, सावा देउबा, बोगटीकी, पन्त, पनेरूकी, ढाँट, निङालकी, सोर सावा बरणीकी महाराज,
मैले सिङ्ङनाथो पाया, बचन सिद्दिले सार जमाया, कैका बीले पगरी छेकी, कैका बीले पगरी बाहाँ, चित्त फुकालूँ काहाँकी महाराज,
थालेकि धेकूँ उजलीपाजली, चाँबज धेकूँ मैलोमा न ठोकन जाणै, कन्चनीको कानकी महाराजा,
एक् हात लेनी सुनकी कण्ठमाला, सुनकी कण्ठमाला पैरन जाणै कोई, जो जाणै सो जाणै, असकोटी देबता, नभो नभो पिथो बाँचैकी महाराजा,
फूल पैर रामचन्द्र, भवैचन्द्र फूल पैर जति चन्रभानको नाउँ, बर्मा, एकै ठार बसिकी महाराज…।
[हुड्कोवादन र सहगायन]
या हो ए, तलिकोट तेरो जर्मि ब जानिछ अजैमिर मेरा ढोली गुसाइँ
ए, चौद्दै सारा ए, तपइयो भुत्यूँ बस्यो जौद्द राजा,
ए, बल बैठी तेरी चाकरीकी अर्थ्या बडि राजा, मेरा ए पहाडी साइ
ए राजा, चिधोमया जउद्द राजा, ढोली…। [हुड्कोवादन]
ओ महाराज, उतनी भण्यो कि ढुनिमुनी महाराज, फर्त्याल, जोरो, मोरो, राजो, पागो, आफ्नो, परायो, पाल, गोपाल, हित्तुरमित्तुर, दाउ, दुश्मन भण्यो महाराज, भण्यो ए ब्वा, सुनको माछो, सुनको बिरालो मेरा यै अजैमिर दिन्छै भण्या पिछ्यारि तेरि वाइसवाट यो डोटि घर खानदिन्छु निति म खानदिनैन, हाँ, निति खानदिनैन।
हत्तेरा छापतिका झोल खाइमद्दा, शत्रुका चेला, तोलाइ सिर्तो दिनु भण्णा मैँले दीहाल्या, मेरि तीन ताल, गधा काल, माँ सुमर, बाबु गधा, दिनैन, हँ, दिनैन। भण्या पछ्यारि,
ए बुवा, के तेरि यो नौलाकोट स्वाँस मारिन्छे कि ब्यान्नल मारिन्छे, हँ, स्वाँस मारिन्छे कि ब्यान्नल मारिन्छे,
भण्यो। उतनी बखतमि आफनि रानि बामनिखि भण्यो कि, तमरा छापतिको झोल खाइमद्दिउ, शत्रुकि चेलिउ, आब त, बुबा भण्यो, आब हामरो यै डोटि घर खायै हुनीन रे कुमाउँ चल जाउँ। भणिबर द कै भाँति द बट्टियानाहान महाराज…
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो,
झीर बाँको छ झन्जीर बाँको ब झीर बाँको छ
या हो, झीर बाँको छ झन्जीर बाँको ब झीर बाँको छ
या हो, दाइन ब तिर राजा, जम्तड पैर ब दाइन ब तिर राजा
या हो, दाइन ब तिर राजा, जम्तड पैर ब दाइन ब तिर राजा
या हो, दाइन ब तिर राजा, जम्तड पैर ब दाइन ब तिर राजा
या हो बाउँ ब तिर राजा, कटारो पैर ब बाउँ ब तिर राजा
या हो बाउँ ब तिर राजा, कटारो पैर ब बाउँ ब तिर राजा
या हो, हाटै बाँको छ मेरी ठाँट बाँको ब हाटै बाँको छ
या हो, हाटै बाँको छ मेरी ठाँट बाँको ब हाटै बाँको छ
या हो, हाटै बाँको छ मेरी ठाँट बाँको ब हाटै बाँको छ
या हो दाइन ब तिर राजा जम्तड पैरब दाइन तिर राजा
या हो पीठी पैरन्छ चन्रवाली ढाल हो, पीठी पैरन्छ
या हो पीठी पैरन्छ चन्रवाली ढाल हो, पीठी पैरन्छ
या हो, माथा पैरन्छ मखमल साइ ब माथा पैरन्छ
या हो, माथा पैरन्छ मखमल साइ ब माथा पैरन्छ
या हो, बाउली ब समाउँछ लौडिया खाँडो, बाउली समाउँछ
या हो, बाउली ब समाउँछ लौडिया खाँडो, बाउली समाउँछ
या हो, दाइन ब तिर राजा, जम्तड पैर ब दाइनतिर राजा
या हो, गात पैरन्छ झिलमिल्या बागो ब, गात पैरन्छ
या हो, गात पैरन्छ झिलमिल्या बागो ब, गात पैरन्छ
या होरे हाट बाँको छ मेरी ठाँट बाँको ब हाट बाँको छ ।
या होरे हाट बाँको छ मेरी ठाँट बाँको ब हाट बाँको छ । [हुड्कोवादन]
उही महाराज, हड बाँको, ठट बाँको, भतरि कमान बाँको, दाइनतिर जम्तड बाउँतिर कटार, भजापत्रि खुणो, लौडिया खाँडो, बेतालमुख छुरो, पञ्च हत्यार होइबर महाराज, बिका पनेरु बाटा लाइनलाई बटीयो।
बाटा लाग्न्या बखतमि महाराज, दा आधा रात मडि आधा रात मणि माजकि मजोलि रात, भोल बियान पहर दिन चड्यो, गाइका बन्दन फुक्या, तिर्मिर्‍या घाम लाग्यो, पहरि कुकुडो बास्यो, राजाप्रजाको जागो भयो, दुलिचा कचहरि लागि
महाराज, उतनी बखतमा भण्यो कि, ए बुवा चन्द्रभान, तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, शत्रुका चेला, मेरा काखिमि बस् बुबा। भण्यो रे आफ्ना चेला चन्द्रभान समायो महाराज, काखिमि राखिहाल्यो।
कन्ड बादि कटारि, कटारि बादि खुटी तो चन्द्रभान जर्म्याबटि मेरि नौलागड गैछ छुटि। भण्यो रे
दा ततनी बखतमि महाराज, भोल बियान पहर दिन चड्यो, गाइका बन्दन फुक्या, तिर्मिर्‍या घाम लाग्यो, पहरि कुकुडो बास्यो, बास्न्या बखतमि महाराज, उसै बखतमि बाटा लाग्या।
बाटा लाग्न्या बखतमि महाराज, तामलिका सेरामि नीय्या। महाराज आँजी रानि बामनि सबै महाराज तामलिका सेरामि गैथ्या रे तामलिका सेरामि जाइबर महाराज,
ए ब्वा, तमरा छापतिको झोल खाइमद्दाउ, शत्रुका चेलाउ, बिका पनेरु नीय्यो भण्णार्‍याहान्, जा बुवा फर्कना फर्काउँनाइलाइ, हँ, फर्काउँनाइलाइ जा।
भण्यो रे महाराज,चार जना अडिया जोलिया लेख्या कागल महाराज, देख्यो रे अजैमिरहै रे महाराज, तामलिका गडामी नीग्या। चिपुरका सेरामि जान्या बखतमि [हाँ] चिपुरका सेरामि गया। चिपुरका सेरामि जान्या बखतमि,
जउद्द राजा, महाराज, बिका पनेरु, — जउद्द बुवा,
ए बुवा, बाँचिर्‍या, पलुइर्‍या, भाग्यमानि भया, अजम्मरि भया, क्याकिलाइ आया बुवा, हँ क्याकिलाइ आया?
के त क्यैन्, भण्यो महाराज, डोटि घरको बजीर बिका हो, त्यो भणेको एक खान्धान बालो चेलो हो रे, बामनको चेलो हो। त्यो नीयो रे तै फर्काइलेस भणिबर हाम आया हूँ।
हत्तमरा छापतिको झोल खाइमद्दाउ, शुत्रका चेलाउ, मर्ध साँट लागन्छे सात कनला फालन्छ नामर्ध साँट लाग्या सात कनलाको माटि चाखिमरन्छ, भण्यो महाराज, [हुड्कोवादन]
साँच्ची हो? — साँच्ची हो।
बैक हत्यार गाडिकि लाज, स्वास्नि गोडो गाडिकि लाज। आब फर्किबर मैँले डोटि घरमा नीया भण्यापिछ्यारि मेरि तीन ताल गधा काल् मासकर बाबु गधा। जानैन बुवा, हँ जनैन,
हँ जनैन रे, महाराज, यो गात माथाका ताना तोड्डौ, ब्वा, बुडो घोडो छ चड्नाइँलाइ रे
तै बिका पनेरुले के दियो भणन्ना रे मेरि नाकमुसाइँ होलि रे त्यो घोडो लै जा बुवा। भण्यो रे गात माथाका ताना तोड्यो रे महाराज तिन् चार जना जोलियाका मुखैना खितिहाल्यो, बुडो घोडो दीहाल्यो।
[हुड्कोवादन] ((९)) हत्तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, फर्कदैन। भण्यो रे ताँहै महाराज, लेख्या कागल अइँया जोलिया अजैमिरमि आया।
जौद्द राजा, छलि राजा, राजा पहाडि साइ,
ए ब्वा, क्या ढोग छ हँ, तमरि, हँ, क्या ढोग छ? — के त क्यैन, भण्यो महाराज, बिका पनेरु फर्काउनाइँलाइ भणिवर गयथ्यौ रे नै भण्यो, हँ नैँ भण्यो, जानैन भण्यो।
स्वास्नि गोडो गाडिकि लाज, बैक हत्यार गाडिकि लाज,
मर्ध साँट लाग्या सात कनला फालन्छ, नामर्ध साँट लाग्या सात कनालाको माटि चाखिमरन्छ।
छोरालाइ ईख भयैन सरपलाई बिख भयैन त उ क्याको छोरा भयो रे, महाराज, उ क्या को सरप भयो?
[हुड्कोवादन] ((१०)) हत्तेरी, भलो, भण्यो रे, महाराज, कागला पातमि लेखबर दीहाल्यो।
तेरि अजैमिर मारि अजैमिरको गारो पात्थर मेरि गड चम्फावतमि दरवार चिठाइसकिहाल्या म बिका पनेरु निति तै तेरि पर्‍याउन्यो जायो भणिदियै, भण्यो रे, महाराज, कागलका पातमि लेखिबर दीहाल्यो।
[हुड्कोवादन] लेखिबर दिन्या बखतमि भण्यो कि, तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा,
राजा पहाडि साइका मुखैनि खितिहाल्यो। महाराज, कागलको पात खर्ख, खर्ख, खर्ख अरिबर बाँचन्थ्यो, तेरि अजैमिर मारि तेरी अजैमिरको रे गारो पात्थर गड चम्फावतमि दरवार चिठाउँलो निति तेरि पर्‍याउन्यो जायो, भणिबर जबाब दीहाल्यो ।
ए बुवा, तमरा छापतिको झोल खाइमद्दाउ, शत्रुका चेलाउ, ठीकै त भयो। भण्यो रे महाराज,
दा भोल बिहान पहर दिन चड्यो, गाइका बन्दन फुक्या, तिर्मिर्‍या घाम लाग्यो, राजाप्रजाको जागो भयो, दुलैचा कचहरि लागि, महाराज,
उतनी बखतमि महाराज तामलिका सेरामिहै बिका पनेरुकि मौले मौ जौ गाड्यो रे महाराज, चिपुरका सेरामिहै महाराज तामिलका गडमि नीय्या। [हुड्कोवादन]
तामिलमा गडामी जान्या बखतमि महाराज, उइ बिका पनेरुको फूँजथ्यो फक्कडथ्यो। आब के खान्थ्या महाराज, खानालाइ भयैन।
ए बुवा, तमरा छापतिको झोल खाइमद्दाउ, शत्रुका चेलाउ, भण्यो महाराज, गिठाइ तेकुनाइ खण्यो रे बुवा पै बना, भण्यो रे महाराज, गिठा तेकुना खणिबर महाराज, तिन् पकाइबर खान्नाथ्या रे
बाइसपाट कुमाउँ अटलास गडका पैकेलाले के भण्यो कि महाराज, रानि बामनि कर्नाल फोलो हालिबर नावलिपाटमि महाराज, पानि भर्नालाइ भणिबर आईथिन।
कोइ क्या भन्छिन्, हा, यै राणले, महाराज, हामरि यै नावलिपाट गण्यैसक्छ ।
क्यकिलाइ क्याले गण्ययो?
आब यो हीङ जिरो भन्थ्या बासपट्टकि याँ पहडान्त निकालिराइछ रे तसो आफ्नो डोटि घरमि जाइबर खानो त बास खुवाउन्यैथ्या। यो त गण कनानौ, बास कन्छौ राणिउँ। भण्यो रे महाराज, भण्ण पसिगैन।
आब रानि बामनि सुणिरै।[हुड्कोवादन]
ए, तमरा छापतिका झोल खाइमद्दाउ, शत्रुका चेलाउ, बिका पनेरुकि मौ
उइ जुवा अठार जुवा बार, जुवा अठार जुवा बार, जुवा अठार जुवा बार तिन् चन चौगुणा दाउँ
तमरा दान मसान दिना होइजाउन् रे पारे यिन के भण्णाछन सुण्णा छौ क्यै, हँ, सुण्णा छौ क्यै, महाराज
हाइ, सुण्या सुण्णा त। भण्यो रे।
उतनी बखतमि भोल बियान पहर दिन चड्यो, गाइका बन्दन फुक्या, तिर्मिर्‍या घाम लाग्यो, पहरि कुकुडो बास्यो, बास्स्या बखतमि महाराज, दुलिचाका चालमैँ महाराज, बसिया। [हुड्कोवादन]
बस्न्या बखतमि भण्यो कि, ए, तमरा छापतिको झोल खाइमद्दाउ, साँच्ची त भण्यो, महाराज, राजा जगि चन्नका बुवाका घरको सराद निकल्यो महाराज,
कागलका पातमा निकल्यो रे महाराज, दुना पातला लाउन्या सबै बामन थ्या रे पुरानका पाटा कसैखिन् निकल्या महाराज,
पुरानका पाटा ननिकल्ल्या बखतमि, ए ब्वा, तमरा छापतिको झोल खाइमद्दाउ, शत्रुका चेला, यो पुरानको पाटो [हुड्कोवादन] तै बामनसित छ?
भण्यो रे महाराज, हामखि त कसैखि न आथिन।
डोटि घरको बजीर बिका होलो। तैका घरमा होलो पुरानको पाटो, जा त। भण्यो रे महाराज, चार जना कागल राजा जगि चन्नले लेख्यो रे दीहाल्यो।
ए बिका पनेरु, महाराज, आज राजाका बुवाको सराद, जै चन्नका बुवाको सराद छ रे पुरानको पाटो खोज्जारेहान् रे छ ब तुखि? — हाँ छ, महाराज, हाँ छ।
भण्यो रे ततनी बखतमि पुरानको पाटो समाइँबर कोखिमि हालिबर महाराज, नियो। राजा जगि चन्नका कोटमि। जान्या बखतमि,
जउद्द राजा, राजा जगि चन्न, जउद्द महाराज,
ए बामन! — महाराज, क्या हुकुम हुन्छ?
के त क्यैन बुवा, पुरानको पाटो छ तुखि? — महाराज छ।
धैँ खोल्लै।
महाराज, के खोलु? — खोल् ला खोल्, खोल्।
भण्यो रे महाराज, जो बामनले पुरानको पाटो पुरा गरि सुणायैन उकि तीन ताल गधा काल, माँ सुमर, बाबु गधा।
जै बामनले जै बामनबटा पुरानको पुरा अरि सुणिबर डालभरि बुको चाँदि डालभरि बुको सुन नदियो त उइकि तीन ताल गधा काल, माँ सुमर बाबु गधा। प्रभु, दोरी गधा काल छ। [हुड्कोवादन]
महाराज, राजा जगि चन्नले समायो पुरानको पाटो,
राखिदिन्या बखतमि डालभरि बुको सुन, डालभरि बुको चाँदि राखिहाल्यो। आफना बुवाको सराद अरि, सरादसराद अरिबर महाराज,
डालभरि बुको सुन डालभरि बुको चाँदि घोडामा लादिबर आउन्नाथ्यो रे तै बटाहै वारि माल पारि, पारि माल मारि निउरियान मारि, निउरि बिङो मारि महाराज, बिजैसियाँ गेडो आफ्ना कोलाउलि ताँ आउँभण्या त्यो कोलाउलिकोटमि आउँ भण्णाथ्यो कोलाउलिकोटमि रे।
उतनी बखतमि महाराज, याँउठै बिक पनेरु लै याउँठै बिजैसियाँ गेडो लै दा कसो भीट होइजान्छे महाराज याँ, [हुड्कोवादन]
ए ब्वा को है तु? नालि नेवर मानो खाँकर सर्कहै लालदरिया आयाको को है तु, हँ को ह्वै?
म बिजैसियाँ गेडो हँ, बिजैसियाँ गेडो हुँ। भण्ण्या बखतमि द आब के भण्ण पसियान्छ बिजैसियाँ गेडो…
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो,
या हो,हुँवा वारि माल मार्‍यो ला, पारि माल मार्‍यो
या हो, वारि माल मार्‍यो ला, पारि माल मार्‍यो
या हो निउडिया मारिछै ला हो, निउडिया हो रे मारी हो
या हो निउडिया मारिछै ला हो, निउडिया हो रे मारी हो
या हो वारि माल मारी साइब हो, पारि माल मारी हो
या हो घोडा लादीलादी हो असैरुपी लेइछै ब,
या हो घोडा लादीलादी हो असैरुपी लेइछै ब, [हुड्कोवादन]
ए बुवा, घोडा लादीलादी असैरुपी लेयो, हात्ती लादीलादी असैरुपी लेयो भण्यो रे महाराज, भण्ण्या बखतमि, ए बुवा बिका पनेरु, बाटो छाड्।
हत्तेरार्‍या, छाड् बिजैसियाँ तु छाड् बाटो।
नैँ, न, महाराज, म छाड्दैन। त्यो के हो?
अला, यै तेरि बाइसपाट कुमाउँ मागिबर निस्रा मागिलेया हूँ।
हत्तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, भण्यो, मेरि बाइसपाट कुमाउँमि जानै, त एक कोदाले निस्रा माग्दै। तेरि मौ कुम्रा कति कोदो खाना हौ? तेरो लस्कर हँ कति खानो हो?
हत्तेरा बावैजा लेलै— तु भैय्याँ सत्तुरा बाइया लेलै।
कोदो तेरो बज्या खालो, तेरो नाता खालो, तेरो पिता खालो, तेरो जुजु, तेरो पितर् खालो। म खाउँलो भन्छै? डालभरि बुको सुन डालभरि बुको चाँदि छ
तेरा राजा जगि चन्नका बुवाको सराद निकल्यो रे पुरानको पाटो खोल्या रे उँबटाहै लेया हूँ म, हाँ, लेया हूँ। हत्तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा। भण्यो रे महाराज,
भचक्क पाटो भाँच्यो रे आफ्ना घोडाकि कराहरि खैँच्यो रे गिद् गिद् गिद् गिद् गिद् ‍‍‍‌‌‌‍‍‍[हुड्कोवादन] महाराज, द घोडा चलायो रे महाराज, नीयो,
और दिन पर्भात जाइबर ढोगसलाम अथ्थ्यो महाराज, उइ दिन बेल्कुला गयो रे,
जौद्द राजा, राजा पहाडि साइ छलि राजा बीर राजा बिक्राम चन्न।
ए ब्वा बिजैसियाँ, गेडा कब आयै?
आब आइ त गयूँ। बेलीसम्म आयूँ।
आज त के छ भाई तैले तु ढोग दिन्छै
आब म बिजैसियाँ गेडा मुतो तु धन पाउँछै रे यै दिन्छै उइ दिन्छै, वाँ पछ्यारि तेरि उ अछ्छै रे
तु निति के दिनै है भन्छै, त?
हाँ के दिनै है ? भण्यो रे, तेरा छापतिको झोल खाइमरलै, शत्रुका चेला, भण्यो महाराज म त समाउँनाउँ रे, भण्यो तै बिका पनेरुइ मौ ताँबटा उठाई दिनाउँ, म हाँ, उठाइदिनाउँ।
ए ब्वा, बामनको चेलो हो। म बोलियौँ । चार कुना ढुङशिलाका दीराख्याउँ उइ मैँले।
नैँ नैँ तुइले दीराइछै, म अन्तारी दिनाउँ।
अन्तारि रन्या हैँन बुवा, नैँ नैँ।
तसो छ कि हात जोडौ मसित। कि त क्यै नक्यै।
भण्यो रे दा ततनी बखतमि महाराज विजैसिङया गेडाले लेखा काकल अडिया जोलिया लाउन्या बकतमी वाँमि गयो रे उना जान्या बखतमि त कसो बटीयान्छ, महाराज, बिका पनेरुका ढुङशिलामा जानाइँलाइ हीँ…
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो,
या हो, हटै बाँको छ मेरी ढडै बाँको ब, हट बाँको छ
या हो, हटै बाँको छ मेरी ढडै बाँको ब, हट बाँको छ
या हो झीर बाँको छ झनझीर बाँको ब, झीर बाँको छ
या हो झीर बाँको छ झनझीर बाँको छ, झीर बाँको छ
या हो झीर बाँको छ झनझीर बाँको छ, झीर बाँको छ
या हो दाइन ब तिर राजा, जम्तड पैरब, दाइनतिर राजा
या हो दाइन ब तिर राजा, जम्तड पैरब, दाइनतिर राजा
या हो हटै बाँको छ मेरी ढडै बाँको छ ब, मेरी हटै बाँको छ
या हो कठै हटै बाँको छ मेरी ढडै बाँको छ, मेरी हट बाँको छ
या हो कठै हटै बाँको छ मेरी ढडै बाँको छ, मेरी हट बाँको छ
या हो दाइन ब तिर राजा, जम्तड पैर ब, दाइनतिर राजा
या हो, सर्क लागन्छ मेरो मधु बयालो सर्क लागन्छ
या हो, सर्क लागन्छ मेरो मधु बयालो सर्क लागन्छ
या हो, सर्क लागन्छ मेरो मधु बयालो सर्क लागन्छ
या हो, सर्क लागन्छ मेरो मधु बयालो सर्क लागन्छ
यामला, सर्क लागलो हो, मेरो मधु बयालो मान्डबि लागलो क्या हाउ
ए बिजैसियाँ गेडा,
[हुड्कोवादन र सहगायन] जनअरै ला मेरा गात घाउ…।।
yyy
xxx
yyy
xxx
yyy
गिद् गिद् गिद् गिद् गिद् गिद्…। [हुड्कोवादन]
ए, तेरा छापतिका झोल खाइमद्दा, शत्रुका चेला, भण्यो महाराज, के हो त्यो हँ? पख् रै बन्द, थै कटक भण्णाहान। तुइले त तात्ती मार ब अरी।
ए ब्वा, बिका पनेरु? — क्या भन्छै ब्वा बिका— बिजैसियाँ गेडा?
सात लाख रूप्पया मेरा राजा जगिचन्न दे, एक लाख रुप्प्या। म दिन्छै भण्या यै अजैमिर बसन्दिनौ। निति तु बसन्दिनैन,
हँ, निति तु बसन्दिनैन। [हुड्कोवादन] हँ, निति बसन्दिनैन।
[हुड्कोवादन] हा तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, शत्रुका चेला, सात लाख रुप्प्या तेरा राजा जगि चन्न दिउँ। एक लाख रुप्प्या म लिउ तु दिउँ। वाँपछ्यारि म यै बाइसपाट कुमाउँमि रौँलो भन्छै! तेरा कि मेरि खाट काटीगै हाँ, खाट काटीगै।
[हुड्कोवादन] ए बुबा साँच्ची हो? — साँच्ची हो। हत्तेरा छापतिका झोल खाइमद्दा। भण्यो महाराज,
घोडाकि कराहरि खैची महाराजा आफ्ना नियो, छलिराजा बिक्रामका चन्द्र, जउद्द महाराजा छलिराजा!
ए ब्वा, क्या ढोग दी तुइले, हँ, क्या ढोग दी?
क्या त क्यैन, भण्यो महाराज, कि मेरि रनिबस्ति अरिदे। सात लाख रुप्प्या म दे, चौद्द लाख मेरा राजा जगि चन्न दे, भण्या तक दिनैन भन्छ, हँ, दिनैन भन्छ।
ए बुबा, असल अर्‍या, निको अरी हाँ, निको अरी रे आब एक्बर म सोदिहाल्लाउ, पख्यै। भण्यो रे रानि बामनिखि भण्यो।
ओ रानि बामनिउँ! — महाराज, क्या हुकुम हुन्छ?
क्या त केइन, भण्यो, सात लाख रुप्प्या म दे, चौद्द लाख रुप्प्या मेरा यै राजा जगि चन्न दे रे तेरि रनिबस्ति अरिदिनौ भणिबर भण्णा थ्या रे कसो अरु ?
हत्तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, मेरि डोटि घर खान्दिनी । बाइसपाट कुमाउँमि लै आइथ्या रे याँहै लै खानदिन्या भईनी।
दी दे पै, घर छाडाहा है त, हँ, दी दे। हत्तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा।
दा उतनी बखतमि महाराज, हट बाँको, ठट बाँको, भतडि कमान बाँको, दाइनतिर जम्तड, बाउँतिर कटारो, भजापुत्री खरी लौडिया खाँडो, बेतालमुख छुरो, पञ्च हत्यार होइबर महाराज,
दा कलखौवा घोडामि चडिबर बिका पनेरु महाराज, बाइसपाट कुमाउँमि जानाइँलाइ भणिबर कसो बट्टियान्छ…
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो,
या हो, झिरोइ बाँको छै ला हो, झनझीर बाँको होई,
झिरोइ बाँको छैला झनझीर बाँको छ
हट बाँको रे ला हो, मेरी ठट बाँको हो रे [भट्याउने]
हुवा हँ पिठी पैरन्छ ब हो, चन्रवाली ढाल हो रे।।
हुवा हँ पिठी पैरन्छ ब हो, चन्रवाली ढाल हो रे।। [हुड्कोवादन]
उही महाराज, हट बाँको, ठट बाँको भतडि कमान बाँको, दाइनतिर जम्तड, बाउँतिर कटारो, भजापुत्री, लौडिया खाँडो, बेतालमुख छुरो, पञ्च हतियार होइबर महाराज, बिका पनेरु बाइसपाट कुमाउँमै नीयो।
बाइसपाट कुमाउँमि जान्या बखतमि, ए बुवा, धौनि, मौनि, महर, फुर्त्याल,
जोरो, मोरो, आफ्नो, परायो, पाल, गोपाल, हित्तुर, मित्तुर, दाउ, दुश्मन जो छौ बाइसपाट कुमाउँका पैकेलाभरि, महाराज, जोरो, मोरो, राज गोत्र, मित्रु, आफ्नो, परायो बुवा, यै धाङाधारि खलामि बसिबर, महाराज, आज बिका पनेरु आउँछ रे, भण्यो महाराज, मुसाकि पुछडि नछिन्न्या कचहरि लाइबर महाराज, बिका पनेरु खिलाइ बटीजानाहान, [हुड्कोवादन]
बट्टीन्या बखतमि महाराज, उतनी बखतमि महाराज, बिका पनेरु महाराज, बाइसपाट कुमाउँमि पुग्न्या बखतमि, जउद्द महाराजा, जौद्द माहाँराजा, जौद्द महाराज! ढोगसलाम अरिहाल्यो।
ए बुवा बिका पनेरु, क्या ढोगसलाम छ? — क्या त क्यै नैँ, महाराज,
सात लाख रुप्प्या तेरा यै राजा जगि चन्न दिन्छु, एक लाख रुप्प्या तु यो बिजैसियाँ गेडालाइ दिनौ, भण्यो रे तै चार कुना ढुङशिला दीहाल रे तु आयै रे रनबस्ति अरिदियै, हाँ, रनबस्ति अरिदिय, भण्णौ हाँ, रनबस्ति अरिदियै।
साँच्ची हो? भण्यो रे महाराज, — हाँ, साँच्ची हो।
हत्तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, तु त भन्थ्यै क्या ला राजा, त्यो त क्यैन दिन्या हो। आइल त सात लाख रुप्प्या तु पाइन्यै थ्या, एक लाख रुप्प्या म पाइन्या भयो।
आब तैकि रनबस्ति अरिदिनौ, जानौ। भण्यो रे महाराज,
दा उतनी बखतमि बिका पनेरु आफ्ना महाराज, ढुङशिलामि आइबर
भोल बियान पहर दिन चडि, गाइका बन्दन फुक्या, तिर्मिर्‍या घाम लाग्यो, पहरि कुकुडो बास्यो, राजाप्रजाको जागो भयो,
दुलिचा कचहरि लागि महाराज, उतनी बखतमि जौँहड फोडिबर बिजैसियाँ गेडो आफ्ना कलखौवा घोडामि चडिबर बाइसपाट कुमाउँका पैकेला लैयैबर महाराज, द कसो नीयान्छ रे।
दा बाइसपाट कुमाउँका पैकेला महाराज कसो भण्ण पसियानाहान। [हुड्कोवादन]
भण्ण्या बखतमि महाराज, ए तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा पख महाराज,
जुवा अठार जुवा बार, जुवा अठार जुवा बार महाराज, उइ चौगुणाका दाउ खेल्लाथ्या रे मिथीनिहै महाराज, गाइना गाइना, पात्तर नाच्ना, ढोलढुस्को कुमाउँको ठुस्को लाइबर महाराज,
दा कसो महाराज, बिजैसियाँ गेडो जानाइँलाइ भणिबर द आब कसेरि निसियान्छ…।
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो
या हो, गाइना गाइना छन पात्तर नाच ब, गाइना गाइना छन
या हो, गाइना गाइना छन पात्तर नाच ब, गाइना गाइना छन
या हो, गाइना गाइना छन पात्तर नाच ब, गाइना गाइना छन
या हो, गाइना गाइना छन पात्तर नाच ब, गाइना गाइना छन
या हो तुड्की दाउँ दाउँ हुड्केली बाजी ब, तुड्की दाउँ दाउँ
या हो तुड्की दाउँ दाउँ हुड्केली बाजी ब, तुड्की दाउँ दाउँ
या हो तुड्की दाउँ दाउँ हुड्केली बाजी ब, तुड्की दाउँ दाउँ
या हो तुड्की दाउँ दाउँ हुड्केली बाजी ब, तुड्की दाउँ दाउँ
या हो नाना बजिरले नानाइँ त खान्छ ब, नाना बजिरले
या हो नाना बजिरले नानाइँ त खान्छ ब, नाना बजिरले
या हो ठूला बजिरले ठुला ठूलाइ खान्ना ब, ठूला बजिरले
या हो बोदलीको टालो बोदलैमा ब स्वाउँछ ब, बोदलीको टालो
या हो बोदलीको टालो बोदलैमा ब स्वाउँछ ब, बोदलीको टालो
या हो बोदलीको टालो बोदलैमा ब स्वाउँछ ब, बोदलीको टालो
या ठिटुवैको टालो ठिटुवै ब स्वाउँछ ब, ठिटुवैको टालो
या ठिटुवैको टालो ठिटुवै ब स्वाउँछ ब, ठिटुवैको टालो
या हो नाना मानिसैका नानाइँ कुरा हुन्ना ब, नाना मानिसैका
या हो नाना मानिसैका नानाइँ कुरा हुन्ना ब, नाना मानिसैका
या हो नाना मानिसैका नानाइँ कुरा हुन्ना ब, नाना मानिसैका
ठूला मानिससैका ठूलाई कुरा हुन्ना ब ठूला मानिसका
कठै, बोदलीको टालो बोदल्यै व स्वाउँछ ब, बोदलीको टालो
ठिटुवैको टालो ठिटुवै ब स्वाउँछ ब, ठिटुवैको टालो
कठै ठिटुवैको टालो ठिटुवै ब स्वाउँछ ब, ठिटुवैको टालो
कठै ठिटुवैको टालो ठिटुवै ब स्वाउँछ ब, ठिटुवैको टालो
कठै ठिटुवैको टालो ठिटुवै ब स्वाउँछ ब, ठिटुवैको टालो
या बोदलीको टालो बोदल्यै व स्वाउँछ ब, बोदलीको टालो
या ठिटुवैको टालो ठिटुवै ब स्वाउँछ ब, ठिटुवैको टालो
या हो नाना मानिसैका नानाइँ कुरा हुन्ना ब, नाना मानिसैका
या हो नाना मानिसैका नानाइँ कुरा हुन्ना ब, नाना मानिसैका
या ठूला बजिरैका ठूला कुरा हुन्ना ब, ठूला बजिरैका ।। [हुड्कोवादन]
उही महाराज, हट बाँको, ठट बाँको, भतडि कमान बाँको, दाइनतिर जुम्तड, बाउँतिर कटार मेरो भण्या कुरा धैँ एक बर हुन्छ ब? आइल मैँले के गाया तै भणिहाल्ला ताँ ए तै नभया के भयो त —
[हुड्कोवादन],आफै गा उही महाराज, उतनी बखतमि, तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, शत्रुका चेला म भण्णौ रे तु सुण्, भण्यो रे महाराज, द बाइसपाट कुमाउँका पैकेला, महाराज, दाउनभर खलामि —
ए बुवा चार जना बाग जुवा अठार जुवा बार, जुवा वार जुवा अठार लागिरैथ्या रे
तेरा छापतिको झोल खाइमरलै रे तमरा तिन दान मसान दिन होइजाउन् रे पुरे उत्तेइनिहै बिजैसियाँ गेडो, महाराज, आफ्ना कटक लोमलस्कर, घोडोबेडो, चेलिचाकर लेइआइयो रे
तम जुवा बार जुवा अठार पर लागिरैछौ, हँ, जुवा बार जुवा अठार पर लागिरैछौ
[हुड्केवादन] हँ लागि रैछौ भण्यो !
हत्तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, ए बुवा चन्द्रभान! — महाराज, के हुकुम हुन्छ?
के त क्यैन ब्वा, बार बर्षको त्यो जडन्नि लाखो, धरा मण्डल बाजेको, तेरा बज्या बिका पनेरुको मिर्त पनेरुको खसि छ रे बुवा,
तै बादिया, महाराज त्यो चामलका बधाम वाँ पुरेइय्या, तै बिज्ज्वा बोराखि सबैतिर कुराकानि बनाइय्या भण्, भण्यो रे, रोस्स्योसोस्स्यो ठीकठाक अरिजाभण्यो रे।
उतनी बखतमि महाराज, बाइसपाट कुमाउँ अठलास गडका पैकेला महाराज, धैँ कै भाँतिले काटन्छ, भणिबर महाराज
बिजैसियाँ गेडाखि चन्द्रभान काँसका [हुड्कोवादन] भुकुल्ला भितरि लुकिरैथ्यो रे महाराज, रे ऐरिका काणी कटाइ अरिहाल्यो। महाराज, खसि [हुड्कोवादन]
जउद बुवा, बिका पनेरु! — जीर्‍यै ब्वा, क्या ढोग दी?
हाइ बज्या धडो मुन्टामि बाद्या लाखो भण्या रे उइले खुकुरि खुसाउना बेर अर्‍यो न काट्टा बेर अर्‍यो पारे काटीवर भुर्जन बनाउन पसिया। हाँ, भुर्जन बनाउन ।
हँ, निको भयो, असल भयो, 'धीरा धीरा हैरनु विपत्ति सहनू' भणाइँ छ। कैकिझै त्यो कुरा गर्नु हुनैन। ब्वा, पख्
हँ, मर्ध साँट लागन्छ सात कनाला फालन्छ, नामर्ध साँट लाग्या सात कनालाको माटि चाटिमरन्छ। बुवा, पख्। भलो, भलो। भण्यो महाराज,
उतनी बखतमि महाराज, चौगुणाका दाउमै लागिरैथ्यो रे महाराज, बाइसपाट कुमाउँ अटलास गड महाराज, द आफ्ना खानिपिनि पस्स्यै लागिरैथ्यौ
द चन्द्रभान आफ्ना जुजपितरको नाउँ लीबर महाराज, द पुनपुताको छुरो लैयैबर द आब बाइसपाट कुमाउँको महाराज, तै न्वालिपाटमि खतड्को कै भाँति अन्न पसियान्छ..।
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो,
मरधैको जायो हाकि मार अरलो, मरधैको जायो
या हो, मरधैको जायो हाकि मार अरलो, मरधैको जायो
या हो, मरधैको जायो हाकि मार अरलो, मरधैको जायो
या हो, मरधैको जायो हाकि मार अरलो, मरधैको जायो
या हो, मरधैको जायो हाकि मार अरलो, मरधैको जायो
या हो मेहरीको जायो चोरि मार अरलो, मेहरीको जायो
या हो आधा पाइक मैँले चरचर काट्या ब, आधा पाइक मैँले
या हो आधा पाइक मैँले चरचर काट्या ब, आधा पाइक मैँले
या हो तितराकी जनी छपकलो पाइक ब, तिताराकी जनी
या हो तितराकी जनी छपकलो पाइक ब, तिताराकी जनी
या हो बगिनीकी जनी हमकलो पाइक ब, बगिनीकी जनी
या हो सरपैकी जनी निउडलो पाइक ब, सरपैकी जनी।।
या हो सरपैकी जनी निउडलो पाइक ब, सरपैकी जनी।।
या हो सरपैकी जनी निउडलो पाइक ब, सरपैकी जनी।।
या हो सरपैकी जनी निउडलो पाइक ब, सरपैकी जनी।[हुड्कोवादन] ।
हुन्या बखतमि महाराज, उतनी बखतमि महाराज, महाँजनको बेटा, सिंहिनिको बच्चा महाराज, द आँजि बाइसपाट कुमाउँ अटलास गडका पैकेला महाराज, चन्द्रभानका महाराज, यै कूमैना उइ कूमैना द महाराज, बिका पनेरुका कसा लाग्याहान महाराज…
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो
आडैको अड्यालो बिका पै खितलै ला, सयकी अङाल [?]
आज सयकी अङाल बिका लाइ लाइ हिटलो।।
"
"
"
"[हुड्कोवादन]
[??]
[हुड्कोवादन] [सहगायनलाई: एक सरो सिकरटो मलाई दीहाल तम भण्या अर तम फाल्न्या अर] भण्ण्या बखतमि महाराज, उतनी बखतमि, तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा शत्रुका चेला, भण्यो महाराज, ताँहाइ महाराज, बाइसपाट कुमाउँ अटलास गड बिका पनेरुले महाराज, खतड्को अरिबर महाराज, आफ्ना ढुङशिलामि आयो।
ढुङशिलामि आउन्या बखतमि, तेरा छापतिको झोल खाइमरलै रे शत्रुका चेला, भण्यो, ए बुवा बिका पनेरु, चन्द्रभान!
महाराज, क्या हुकुम हुन्छ?
क्या त क्यैन बुवा, यो मेरो पौनपातको छुरो यै रगत रोहिनि मेरो यै आङ भितरि भिजिरैछ रे, बुबा, तातो पानि बना रे यै छुरो गाड्नु पड्यो, हँ, छुरो गाडनु पड्यो।
बुवा, ती लत्ता क्याले बिदिया हुन? बुवा,बाइसपाट कुमाउँ अटलास गड मैँले तैलाइ कप्चा गरिहाल्या, हँ, कप्चा अरिहाल्या।
अरिहाल्या? — अरिहाल्या।
भलो अर्‍या बुवा, निको अर्‍या पै, हँ, असल अर्‍या, हाँ असल अर्‍या।
असल अर्‍या भण्ण्या बखतमि महाराज, उतनी बखतमि भण्यो कि, ए बुवा, तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, शत्रुका चेला एक बर तेरि जिया सोदिया त। जा त हँ। तेरि जिया सोदिया त।
ओ जिया!
बुबा क्या भन्छै चन्द्रभान, हँ, क्या भन्छै?
क्या त क्यैन, भण्यो। तेरा छापतिको झोल खाइमरलै रे के भण्णेहुन? बुवाले बाइसपाट कुमाउँसित हात जोडिहाल्यो। हँ, बाइसपाट कुमाउँसित हात जोड्यो।
हात जोड्यो रे के भण्णार्‍याहान? भण्यो रे कसो अद्दाउ, हात जनजोडु कि क्या रु, हँ, हात जनजोडु कि क्या रु?
बुवा, पैल्लीको घा तेरा बुवा बिका पनेरु लागिजाउ। वाँपछ्यारिको घा तु चन्द्रभान लागिजाउ।
डोटि घर नै खान्दिया। वाँपिछ्यारि समाया रे आँजि बाइसपाट कुमाउँ लै आइथे रे याँ लै खान्दिन्या भयान रे, तमरो साको रौ सन्तान जन रौ।
महाराज रूनो रूनो बाइर निकल्यो। [हुड्कोवादन]
जौद्दि बुवा, बिका पनेरु, जौद्दि बुवा।
जीर्‍यै बुवा, बाँचिर्‍यै, पलुइर्‍यै, के भण्यो तेरि जियाले हाँ?
पैल्लीको घा तु चन्द्रभान लागिजाउ, वाँपिछ्यारिको घा तेरा बुवा बिका पनेरु लागिजाउ भण्यो।
हत्तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, तैखिलाइ रुनु अल्लाउनु क्यै छैन बुवा। ठीक भण्यो, असल भण्यो। जा तेरि काखि सोदिया, हँ तेरि काखि सोदिया।
भलो, भलो। भण्यो महाराज, आफनि काखिखि गयो।
जौद्दि काखि! — जीर्‍यै, बुवा, बाँचिर्‍यै, पलुइर्‍यै। हँ, क्या भण्ण्या होइ?
के त क्यैन, बाइसपाट कुमाउँ अटलास गडसित बुवाले हात जोडिहाल्यो रे कसो अद्दाउ भण्णौ?
ए बुवा, निको अरी, असल अरी। आफ्नो ज्याहान प्यारो माण्णु भयैन।
सल्लाकि ठाँकरिमाथी काँकडिकि बेलि छेकिछेकि मार अल्लो रिठ्याल कारकि चेलि।
तेरा क्काइ बुवाइ राठलाइ जेहान प्यारो होइयो भण्यापछ्यारि भितर बैर्‍या भण् रे म जाँउलो, म अल्लो उनसित लडैँ। [हुड्कोवादन] हँ, म अल्लो लडैं।
साँच्ची? — हो महाराज । साँच्ची हो।
महाराज हाँसो फुतुरुक्दो बाइर आयो।
जउद्द बुवा बिका पनेरु — जिरै बुवा, बाँचिर्‍यै, के भण्यो? — इसो इसो भण्यो।
सल्लाकि ठाँकरिमथी काँकडिकि बेलि छेकिछेकि मार अल्लो रिठ्याल कारकि चेलि
तेरा क्काइ बुवाइलाइ ज्याहान प्यारो होइयो भण्यापछ्यारि रन्दिया रे म जाउँलो रे लड्लो भणेबर भण्यो।
ठीक अर्‍यो बुवा, असल अर्‍यो, हँ निको अर्‍यो भण्यो रे महाराज,
ततनी बखतमि महाराज, तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, शत्रुका चेला, भण्यो रे बाइसपाट कुमाउँ अटलास गड फिरि रयाथयाकि समाइँबर ढुङशिलामि लेइबर, द
ढुङशिलामि लेइबर महाराज,चन्द्रभान महाराज, द कसो भण्ण पसियान्छ रे। द बिजैसियाँ गेडो कसो बट्टीयान्छ…।
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो,
या हो, हट बाँको छ मेरी ठट बाँको ब, हट बाँको छ
या हो, हट बाँको छ मेरी ठट बाँको ब, हट बाँको छ
या हो, हट बाँको छ मेरी ठट बाँको ब, हट बाँको छ
या हो माथा पैरन्छ मखमल साई ब, माथा पैरन्छ
या हो माथा पैरन्छ मखमल साई ब, माथा पैरन्छ
या हो माथा पैरन्छ मखमल साई ब, माथा पैरन्छ
या हो गात पैरन्छ झिलमिल्या बागो ब, गात पैरन्छ
या हो गात पैरन्छ झिलमिल्या बागो ब, गात पैरन्छ
या हो हटै बाँको छ मेरी ठट बाँको ब, हट बाँको छ
या हो बाउली समाउँछ लौडिया खाँडो ब, बाउली समाउँछ
या हो बाउली समाउँछ लौडिया खाँडो ब, बाउली समाउँछ
या हो पिठी पैरन्छ चन्रवाली ढाल ब, पिठी पैरन्छ
या हो पिठी पैरन्छ चन्रवाली ढाल ब, पिठी पैरन्छ
या हो पिठी पैरन्छ चन्रवाली ढाल ब, पिठी पैरन्छ
या हो बाउली समाउँछ लौडिया खाँडो ब, बाउली समाउँछ
या हो बाउली व समाउँछ लौडिया खाँडो ब, बाउली समाउँछ
या हो माथा पैरन्छ मखमल साइ ब, माथा पैरन्छ
या हो माथा पैरन्छ मखमल साइ ब, माथा पैरन्छ
या हो बाउली व समाउँछ लौडिया खाँडो ब, बाउली समाउँछ
या हो गात पैरन्छ झिलमिल्या बागो ब, गात पैरन्छ
या हो बाउली समाउँछ लौडिया खाँडो ब, बाउली समाउँछ
या हो बाउली समाउँछ लौडिया खाँडो ब, बाउली समाउँछ
या हो बाउली समाउँछ लौडिया खाँडो ब, बाउली समाउँछ
या हो दाइनतिर राजा जम्तड पैर ब, दाइनतिर राजा
या हो बाउँतिर राजा कटार पैर ब, बाउँतिर राजा
या हो पिठी पैरन्छ चन्रवाली ढाल ब, पिठी पैरन्छ
या हो मरधैको जायो हाकी मार अरलो, मरधैको जायो
या हो बाउली समाइँलेलो लौडिया खामो ब, बाउली समाइँलेलो
या हो दाइनतिर राजा जम्तड पैर ब, दाइनतिर राजा
समाउँछ लौडिया खाँडो ब, बाउली समाउँछ…।।
या हो मरधैको जायो हाकी मार अरलो, मरधैको जायो
या हो मरधैको जायो हाकी मार अरलो, मरधैको जायो
[?]
[?]
या हो बाउँतिर राजा कटार पैर ब, बाउँतिर राजा
समाउँछ लौडिया खाँडो ब, बाउली समाउँछ…।। [हुड्कोवादन]
ओ महाराज, हट बाँको, ठट बाँको, भतेडि कमान बाँको, दाइनतिर जुम्तड, बाउँतिर कटारो, भजापत्रि खडि, लौडिया खाँणो, बेतालमुख छुरो, पञ्च हतरिया होइबर महाराज, ढुङशिलामि नीयो। [हुड्कोवादन]
ढुङशिलामि जान्या बखतमि जुवा, जुवा अठार जुवा बार, जुवा बार। ए बुबा, तमरा छापतिको झोल खाइमद्दाउ, शत्रुका चेला, पुरे तेरि यो ढुङशिला माद्दालाइ भणिबर बाइसपाट कुमाउँकि रैयाथ्याकी आइगै।
अरे, काँ बसिरैछौ, काँ छौ, काँ हौ हँ, काँ छ?
ए जिया, तेरा छापतिको झोल खाइमद्दि, शत्रुकि चेलि, घरै छु। हँ, त्यो चौगिणाका दाउँ तसोइ राख। तले जा। भण्यो रे महाराज,
ततनी बखतमि महाराज, चन्द्रभान पनेरु महाराज, हट बाँको ठट बाको, भतेडि कमान बाँको, दाइनतिर जुम्तड, बाउँतिर कटारो, भजापत्रि खडि, लौडिया खाँडो, बेतालमुख छुरो, पञ्च हतरिया होइबर महाराज नीया, नवालिपाटमि।
न्वालिपाटमि जान्या बखतमि महाराज, आधा रात मणि, आधा रात मणि, माजकि मजेलि रात, भोल बिहान पहरी दन चड्यो, गाइका बन्दन फुक्या, तिर्मिर्‍या घाम लाग्यो,
पहरि कुकुडो बास्यो, राजाप्रजाको जागो भयो, दुलिचा कचहरि लागिरे महाराज, चन्द्रमानले आधा जो बाइसपाट कुमाउँ थ्यो महाराज खतम अरिहाल्यो।
खतम अन्न्या बखतमि महाराज, जो आँखिमिको झाड, सइँजडिको काणो, दुदमिको रगत, सइँजड्यो काणो थ्यो जो महाराज, भाजियो।
भाज्न्या बखतमि आफ्ना बुवाखि आयो। जउद्द बुवा, बिका पनेरु! — जीर्‍यै बुवा, बाँचिर्‍यै, पलुइर्‍यै, ए बुवा अरी?
महाराज, बाइसपाट कुमाउँ त मैँले भद्रगोल पाडिहाल्या, हँ, पाडिहाल्या,
पाडी? — पाडिहाल्या।
जो आँखिमिको झाड थ्यो, सइँजडिको काणो थ्यो, दूदमिको रगत थ्यो उइ काटी बुबा?
उ त बुवा, बिचलियो, पुरे।
हाइ, तेरा ईया, तुइले के काटी भदौमास पापडो काटी तेइया थडकलै जोहोत उइत छाडी दिइ तुलई? के काटी साँच्ची हो? — साँच्ची हो।
महाराज, आफ्ना कलखौवा घोडामि चडिबर जाउँ भन्थ्यो त, पख् बुवा, तेरो घोडो ढिलो छ, मेरो घोडो लैजा, हाँ मेरो घोडो लैजा।
साँच्ची हो? — साँच्ची हो।
आफ्ना बुवाको घोडो कस्यो महाराज, घोडा चाब्कि लाई रे महाराज,
पकडिकि जरिमात्तरै धेकिन्नाथि महाराज, पै नौखुचेइ भीमतालमि
धेकीन्नाथ्यो रे नौखुच्यै भीमतालमि धेकीन्या बखतमि, ए बिजैसियाँ गेडा, पख्। तेरा बुवाका बुबा र म आइग्यूँ, पख्, हाँ पख्।
मेरी चानि लाग्गै। हाँकिहाल्यो दुश्मनले। भण्यो रे महाराज, फुरुक्क फर्क्यो रे महाराज, उ पुग्यैंत महाराज, बिजैसियाँ गेडाखि पुग्ग्यो चन्द्रभान। [हुड्कोवादन]
ए ददा, बिजैसियाँ गेडा!
ए बुदि, क्या भन्छै?
के त क्यैन। हाण्। तै बटी हाण — नै बुढी चन्द्रमान तै वटी हाण— नै न तै वटी हाण पैल्ली जेठो घाम तुइल्यै तापिराइछै, जेठि झगुलि तुइल्यै लाइराइछै, तर तुइबटि हाण, हँ, तुइबटि हाण्।
साँच्ची हो? — हँ, साँच्ची हो।
महाराज, आफ्ना कलखौवा घोडामि है महाराज, फुरुक्क पिठि फर्काइराइथ्यो।
फर्काउन्या बखतमि महाराज, नलैफलैलाइबर दा चुइँकाउँ भण्ण्या बखतमि महाराज, डेड बालै न काटीयो।
ए ददा, तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, शत्रुका चेला, भण्यो, तेरो साको रौ सन्तान जनरौ, तर पख् ओखल औँसर, जितरा औँसर, घट्ट औँसर, पानि औँसर। मेरो पालो लै दी हाल् पन, भण्यो।
ए बुदि, तेरो पाल के दिउँ? आब म बिजैसियाँ गेडाको आइयो। भण्यो रे महाराज,
दा दलिनि कामनि, दिन कामनि, ए हालिबर [हुड्कोवादन] महाराज, बिजैसियाँ गेडाले महाराज, बिजैसियाँ गेडालाइ भणिबर महाराज, दा पौनपातको छुरो गाडिबर द कसो अरन ख्याउन पसियान्छ…।
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो,
मरधैको जायो हाकी मार अरलो, मरधैको जायो
या हो, मरधैको जायो हाकी मार अरलो, मरधैको जायो
या हो मेहरिको जायो चोरी मार अरलो, मेहरिको जायो
या हो मेहरिको जायो चोरी मार अरलो, मेहरिको जायो
या हो मेहरिको जायो चोरी मार अरलो, मेहरिको जायो
या हो सरपकी जनी निउडलो पाइक ब, सरपकी जनी
या हो सरपकी जनी निउडलो पाइक ब, सरपकी जनी
या हो सरपकी जनी निउडलो पाइक ब, सरपकी जनी
या हो मरधैकी जनी हाकी मार अरलो, मरधैकी जनी
या हो माथा चरन पाइकले लाइछ ब, माथा चरन
या हो माथा चरन पाइकले लाइछ ब, माथा चरन
या हो, बौणाइँ चाखन पाइकले लाइछ ब, बौणाइँ चाखन
या हो, बौणाइँ चाखन पाइकले लाइछ ब, बौणाइँ चाखन
या हो, बौणाइँ चाखन पाइकले लाइछ ब, बौणाइँ चाखन
या हो, बौणाइँ चाखन पाइकले लाइछ ब, बौणाइँ चाखन
कठै, बौणाइँ चाखन पाइकले लाइछ ब, बौणाइँ चाखन
कठै, बौणाइँ चाखन पाइकले लाइछ ब, बौणाइँ चाखन
या हो मरधैको जायो हाकी मार अरलो, मरधैको जायो
या हो मरधैको जायो हाकी मार अरलो, मरधैको जायो
या हो सर्कै लागन्छ, मेरा मधु बयालो सर्कै लागन्छ
या हो सर्कै लागन्छ, मेरा मधु बयालो सर्कै लागन्छ
या हो सर्कै लागन्छ, मेरा मधु बयालो सर्कै लागन्छ
या हो मरधैको जायो हाकी मार अरलो, मरधैको जायो
या हो मेहरिको जायो चोरी मार अरलो, मेहरीको जायो
या हो मेहरिको जायो चोरी मार अरलो, मेहरीको जायो
या हो मेहरिको जायो चोरी मार अरलो, मेहरीको जायो
या हो मरधैको जायो हाकी मार अरलो, मरधैको जायो
या हो सर्कै लागन्छ मेरा मधु वयालो सर्कै लागन्छ
या हो सर्कै लागन्छ मेरा मधु वयालो सर्कै लागन्छ
…
[भिन्न लयमा] ए ला, सर्क लागलो हो, मेरो मधु बयालो मन्डामी लागलो क्या हाउ
रौस चडिबडि बैठ चन्द्रभान, हत्यार लाइदेलो घाउ।।
[?]
[?]
[?]
[?]
[?]
[?]
[?]
[हुड्कोवादन]
आउँसेलुकि काणि काटाइ हाल्यै आयो रे महाराज,
तातोई टीको रगतको लायो बाइस हात सिका हातमणि बेडि महाराज, घोडा चाब्कि लायो
गिर् गिर् गिर् गिर् गिर् गिर् आफ्ना बुवा बिका पनेरुसित नीयो।
जौद्द बुवा बिका पनेरु— जौद्द बुवा
जीर्‍यै बुवा, बाँचिर्‍यै, पुलुरैया भाग्यमानि भयै, अजम्मरि भयै, हँ अजम्मरि भयै। काटी बुवा? महाराज,
काटिहाल्या। दूदमिको रगत, सइँजडिको काणो जो थ्यो तमरो, मैँले काटिहाल्या।
द निको अरी बुवा, असल अरी। आब म बिका पनेरुको साँको रौ सन्तान जन रौ। भण्यो रे महाराज,
भण्ण्या बखतमि साकोसन्तान रयैन।
भोल बियान पहरदन चढ्यो, गाइका बन्दन फुक्या, तिर्मिर्‍या घाम लाग्यो, पहरि कुकुडो बास्यो, राजाप्रजाको जागो भयो, दुलिचा कचहरि लागि,
महाराज, लागन्या बखतमि, ए, तेरा छापतिको झोल खाइमद्दा, शत्रुका चेला, ए बुवा रानि बामनिउँ, सोबा हातमा दियाबत्ति बाल, राम राम भण रामका भजन भज्नु पड्यो।
आब दोसराका सोराका घा मान्नामा हामरो नैनकारी छैन बुवा।
भोलका दिन के कस्तो ब हुन्या हो, अरे, आफ्नो छुरा घाले आफैले मरनु पड्यो रे
यिन बालाइ धनै पनेरु, महाराज, एक् बर नवालिपाटमै लैजाइबर तै बिज्ज्वा बोराखि औण खेलाइ ल्या, भणिबर भण्णु पड्यो, हँ, अखड्या खेलाइ ल्या भण्णु पड्यो।
ए बुवा बिज्ज्वा बोरा, महाराज, यिन न्वालिपाट लैजाइबर यिन् बालाइ धनै पनेरु बुवा, तु एक वेर अखड्या खेलाइ ल्या। भण्यो रे महाराज,
दा बिज्ज्वा बोराले महाराज, उतनी बखतमि समाइँबर तिन बालाइ धनाइँ पनेरु महाराज द नवालिपाटमै द कै भाँतिले अखड्यो खेलाउन पसियानाहान…
[हुड्कोवादन र सहगायन] हँ यो हो
बिउजी जा पन बाला धना ब बिउजी जा पन
या हो दूद रे तताइ ब लेयो ब खाइ ब दे पन
ब तेरो बुवा झुराउन लाग्यो ब बिउजी जा पन
व तेरी इजा भाति खान्थ्यो व बिउजी जा पन
ब तेरो क्का झुरन लाग्यो ब बिउजी जा पन
ब दूद रे तताइ ब लेयो खाइ ब दे पन
ब तेरी जिया झुरन लागी ब बिउजी जा पन
ब बिउजी जा पन बाला धना ब बिउजी जा पन
ब भात्तीकी चुटुका लिन्छू ब बिउजी जा पन
ब भात्तीकी चुटुका लिन्छू ब बिउजी जा पन
ब भात्तीकी चुटुका लिन्छू ब बिउजी जा पन
ब बिउजी जा बाला धना ब बिजउजी जा पन
ब दूद रे तताइ ब ल्यायो ब विजउजी जा पन
ब दूद रे तताइ ल्यायो खाई ब पे पन
ब बिउजी जा पन बाला धना ब बिउजी जा पन
ब तेरो भाई झुरन लाग्यो ब बिजउजी जा पन
ब बिजउजी जा पन बाला धना ब बिउजी जा पन
ब बिजउजी जा पन बाला धना ब बिउजी जा पन…।।
ब बर्काउँथ्यो, ब फर्काउँथ्यो,
ब बरकाउँथ्यो फरकाउँथ्यो ब विउजी जा पन
ब बिउजिजा पन बाला धना ब बिउजिजा पन,
ब बिउजिजा पन बाला धना ब बिउजिजा पन, [हुड्कोवादन]
उही महाराज, बालाइ धनाइँ पनेरु महाराज, समाइबर नवालिपाटमि महाराजा औण खेलाइराइथ्यो रे महाराज,
ए बुवा, बिज्ज्वा बोरा! भण्यो रे महाराज, — के हुकुम हुन्छ।
के त क्यै न रे बुवा, बालाइ धनाइँ पनेरु अखडो खेलाइहाली? महाराज, खेलाइहाल्या।
वाँ पारे नवालिपाटैना गतानि डुब्का हालाइ होइरैछ, हाँ गतानि डुब्का हालाइ होइरैछ। भण्यो रे
जिया बैरागिशिला आफ्‌नि काखि महाराज, मउवै झुरुनि गाउनाइँलाइ महाराज, उइना नीयानाहान्।
बिउजि जान बाला धना, बिउजि जा पन, दूद तताइ लेइथ्यूँ खाइ त ले पन, बिउजि जान बाला धना, बिउजि जा पन, भात्तिकि चुटुका लिन्छु, बिउजि जा पन, वर्काउँछु फर्काउँछु बिउजि जा पन, बिउजि जान बाला धना बिउजि जा, भण्यो रे
[हुड्कोवादन] भण्यो रे महाराज,
भण्ण्या बखतमि महाराज, आब महाराज, बिका पनेरुकि मौले हात सोबरन भाणा समायो रे महाराज हातमा दियाबत्ति बालिबर राम राम राम राम राम राम राम भण्णा भण्णा महाराज, ति रानि बामनि झोरा फाल हाल्ल पसिगैन रे
दा बिका पनेरुकि मौ अगास छुरा खिति पताल नाबि छोडिबर द कसो आफ्नो काल अन्नाइँलाइ बट्टियानाहान् महाराज…।
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो,
आँजी अगासैनो छुरो खित ए बिका पनेरु अगासैनो छुरो खित ओ विका पनेरू
आँजी आउँली हिरौदा पर छल उनो रानि मोतीमा आउँलि हिरौदा छल ओ रानी मोतीमा
आँजी आउँलिकी हिरौदा पर छल ए बिका पनेरु आउँलिकी हिरौदा छल ओ बिका पनेरू
आँजी अगासैनो छुरो खित ओ बिका पनेरु गासैनो छुरो खित ओ विका पनेरू
आँजी आउँली हिरौदा छल ओ बिका पनेरु आउँली हिरौदा छल ओ विका पनेरू
आँजी आफु तली पर छल ए बिका पनेरु आफु तली पड ओ विका पनेरू …।।
पै महाराज, आफ्ना बालबच्चा अखडो खेलाइबर महाराज आफ्नो, आफ्नो काल आफनाइँ हातले अरिबर महाराज, पनेरुकि मौले आफ्नो काल अरिहाल्यो रे
उतनी बखतमि महाराज, अगासैनो छुरो खित बिका पनेरु आफु तली पर छल बिका पनेरु, आउँलिकि हिरौदा पर छल बिका पनेरु, भण्यो रे महाराज, आफ्ना काल आफ्ना सुदार आफ्नाइँ हातले अरिहाल्यो। द चार दिनको साको सक्बन्द चौँजुग मैनाउ कै भाँति रैयान्छ…।
[सहगायनलाई: तै साको सक्बन्द लै भणिद्यूँ ब? आन त्यो लै भण्णुपड्यो?]
[हुड्कोवादन र सहगायन] या हो ओ,
साको रैजाउ पै ओ, चौक पैकेलाको त चारै जुग नाउँ छ
अ हो गाउँलो रे बजाउँलो महाराज, मरे दिउँलो सीस
कठै दाता न जीरौ म दाता जीरौ राजौ, लाख न बरीस
हँ फूलहरी पै राजा, मन्धालोग बासना रै ब गैछ
कठै गाउँलो रे बजाउँलो महाराज, म दिउँलो रे सीस
कठै, फूलहरी पै मन्धालोग बासना रै ब गैछ
कठै, क्या दियो झगुलो हो, क्या नाउँ चलाउँलो
कठै, कानैका रे मुदडा दियो भणुलो रे कीरती चलाउँलो
[भिन्न लयमा] अँ फूल फुलिजा बासुका रैजान्छ फुल फुलिजा
कठै, फूलै फुलिजालो बासुका रैजालो, फूल फुलिजालो ।।
अँ फूल ब फूलिजालो बासुका रैगालो फूल फूलिजालो
कठै फूल ब फूलिजालो बासुका रैगालो फूल फूलिजालो
कठै फूल ब फूलिजालो बासुका रैगालो फूल फूलिजा[हुड्कोवादन]
सावा इनर भवानकी इनर भवानकी सावा, सप्त दानकि सावा बरणिकि महाराज, माणिलिया। [सबैतिर फर्केर अभिवादन]
[हुड्कोवादन] ओ,

=====