येइ साला काठमाण्डौमा केइ छैन !!

(येइ साला काठमाण्डौमा केहि छैन भन्ने शिर्षकमा प्रकाशित रुद्र ज्ञवालीको कबिताको डोटेली भाबानुबाद)
छनाइ त काठमाण्डौमाँइ भौत कुरा छन् ,
हबेलि छन,महल छन ।
पाँचतारे होटल, रेष्टुरेन्ट छन्,
पाँचैतारा भयाका अस्पताल नर्सिंङ होम छन ।
तसाइ पाँचतारे कलेज छन, स्कुल छन ।
डिस्कोथेक, क्यासिनो
रात्रि क्लब सिनेमा सब छन ।
पार्लरमाइ झाइ पाउडर लयाका रिकन्डिसन्ड रुबस अनुहार छन ।
भाणामाइ किन्न पाईन्या ब्यापारिक मुस्कान छन ।
तम सुचला भायौ! जे छ काठमाण्डौमाइ छ,
साँच्चि भण्ण्या हो भण्या
जसो धेकिन्छ तसो , जसो सुचीन्छ तसो
काठमाण्डौमाइ केइ छैन
टन्न खाइबरे दिन भरि घाम ताप्प्या
अलच्छिनी अल्छि घरज्वाइ जसोछ काठमाण्डौ,
येइको केइ दायित्व छैन, जिम्मेवारि छैन ।
खल्ति गरम छैन भण्या भायौ!
येइ साला काठमाण्डौ माँइ केइ छैन ।
-- --
जे भण्या बरे लै , नौकरको मानसिकता राखन्छ काठमाण्डौ
यो आत्मसम्मान बन्धकि राख्ख जाणन्छ,
चाकरिमाइ यो गजब मख्ख पणन्छ ।
गोर्खालिको बँधुवा, यो काठमाण्डौ
यो बिचारो,अफना आस्थामाइ स्वाभिमान भया
लाचार चुपचाप बसिरन्या थोकोइथ्यो।
येइ देशको इतिहास भँणन्छ
येइको नाक कान काटियोइको हो,
येइका दुवै अँखा झिकियाइका हुन,
यो बेला बेलामाइ डामियोइको हो
थोक्कोइ लै स्वाभिमान भयाबरे यो काठमाण्डौ
बिष निकाल्याका स्याप जसो
ढाइ सौ बर्ष सम्म पात्तरै जनि नाच्च्या थोणाइथ्यो,
दशि परमाण छन हमसंङ
थोक्कोइलै आत्मबिश्वास भयाबरे यो काठमाण्डौ
आफुइमथि अबिश्वास गरि
युरोप अमेरिकामाइ गिरपि थोणै बसन्थ्यो ।
येइको निजि केइ छैन
स्वबिबेकमाइ यो चल्लै चलेन
स्वाभिमानका कुरा गर्न्या हो भँण्या भायौ,
येइ साला काठमाण्डौमाइ केइ छैन ।
-- --

यो काठमाण्डौ, झुठ प्रपंचको खेल हो,
पाखण्ड आडम्बरको झेल हो ।
नेपालको इतिहास पण्याबरे था हुन्छ,
यइका काला करतुतले त सगरमाथा छुन्छ ।
के गरेन येइ साला काठमाण्डौले,
बिचरा भिममल्ललाइ मारेन कि?
दामोदर पाण्डेलाइ कटाएन कि?
भिमसेन थापालाइ फसाएन कि?
येइले त गर्नु नगर्नु गरिसक्यो,
जंगबाहादुर इसैका ओथारामाइ जन्मेको हो,
उइले धरहराबटि है फट्टाक हालन्जाँ
यो तालि पिटिबरे कुक्कियोइको हो ।
तानाशाहका ऐतिर
येइले कान समाइ उठबस गरेइको हो ।
जबलै याँ को जमिन
निर्दोष मान्सौना रगतले रातो भयोइको हो,
यो कभै कोतपर्बमाइ रमायो
कभै भण्डारखाल गरायो,
कभै भाइ भैयादलाइ बीष खोयायो,
परारै त हो,
इसैले नारायणहिट्टि काण्डलै मचायो।
यो निसाफ कभैन बोल्यो,
जबलै बन्धुकसित डरायो
जबलै येइले दाम राखि सलामी चणायो ।
कभैलै न याँ इमान रयो, न सुशासन आयो
येइको हिसाब किताब काँइ छैन,
इतिहासका कुरा गद्या हो भण्या, भायौ!
येइ साला काठमाण्डौमाइ केइ छैन ।
-- -- --
लाखेनाचका घाँणो जसो
असनका डाम्याका साँढे जसो
बाजले चेपेको चल्लो हो काठमाण्डौ
ब्ञर्थेको कल्लाताल होहल्ला हो काठमाण्डौ
येइमा इमानदारिताको जग छैन,
अदब छैन, काइदा छैन ।
याँ जालछ झेल छ
सत्ताको फोहोरि खेल छ।
मान्स त छन, मानबता छैन,
धरातल त छ, अस्तित्व छैन।
याँ का कागजका फुल जसा मान्स,
छि: यिनरा मुटुमाइ हार्दिकता छैन
मतलब नभएको यिनखाँइ भाकाइ छैन
वास्तविक कुरा गर्न्या हो भण्या भायौ,
येइसाला काठमाण्डौमाइ केइ छैन ।
-- -- --
टेलिभिजनमाइ धेकिनैन काठमाण्डौ
अखवारमाइ लेखिनैन काठमाण्डौ
न यो धरहरा उकल्याबरे उकलिन्छ
न यो न्युरोड ठमेलतिर धेकिन्छ ।
मनहरा किनारका झोपडीमाइ हेर,
पुष माघका रात फुटपाथमाइ खोज,
कुल्लि-भरियासित पाइन्छ काठमाण्डौको आत्मकथा
काठमाण्डौ त सोझा निर्धासित फुँइ लाउछ
सत्ता शक्तिलाइ बुइ लाउछ ।
बाटो सोद्या मुन्डो मर्काउछ
काँठ पाखा गौं धेक्यो कि थोल फर्कौछ
पछ्याँण्या लै न पछेण्या झो गरन्छ ।
भोक लाग्यो भण्या कसैले सोध्दैन,
लास पण्या बरे लै कसैले केइ बोल्लैन
दिनोदिन मन्स हरौनान्
खोजखबर कसैले गद्दैन
पैसा न पया कोइ मुख खोल्लैन
लेनदेन नभया याँ समबन्ध बन्नै बन्नैन
थानकोट भाइरकालाइ त यो मान्स गण्णै गण्णैन
साँच्चि हार्दिकताका कुरा गर्न्या हो भण्या भायौ!
येइ, साला काठमाण्डौमाइ केइ छैन ।
-- -- --
याँ बेइमान आबाद हुनान
इमानदार बर्बाद हुनान
गौं मणि चप्पल पणकाउन्या
सिहदरबारका गैरिखेतमणि
झुट कपटको हलो चलौनान्
छलछामको बिउ लौनान
षडयन्त्रको दोकान खोलिबरे
साधुलाइ शुलि दुर्जनलाइ धुरि चणौनान्
सक्न्याले याँ जे गर्यालै हुन्छ
यो बगरे बुच्चणको ठौर हो
याँ स्वार्थ है ठुलो कोइ देश छैन
कुरा त्याग तपस्याका गर्न्या हो भण्या भायौ!
येइ साला काठमाण्डौमाइ केइ छैन ।
-- -- --
यो बिडम्बनाको श्रृंखला हो
आडम्बरिनको मेला हो,
महंगी जालझेल कृतिम अभावको खेला हो
याँ कभै दाल चामल हुनैन
कभै नुन तेल हुनैन
खालि सपनाकि खेति हुन्छे याँ
थुक निलिबरे मेलम्चिकि तिस मेट्टिन्छे याँ
याँ बिश्वास भीतर भितरै कुइन्छ
धारामाइ ढल चुइन्छ,
कृष्णभिरका पैराका खबरले
असनको चाँवल हरौछ
नौबिसेमाइ गाडी पलड्या बरे
महंगाइ धुरि उकलन्छ ।
याँ केइ कुराको बन्देज छैन
कुरा स्थिरताका गर्न्याहो भण्या भायौ!
येइ साला काठमाण्डौमाइ केइ छैन ।
--- --
याँ सोमराजले सञ्जाल छ,
ढोङ पाखण्डको जञ्जाल छ,
याँ रात भरि रासलिला गरिबरे
बिहानै गिता पाठ गरिन्छ
अँन्यारा कोठिनमाइ नाङ्ङियाबरे लै
दिनमाइ त रामनांमी चध्धर ओणिन्छ ।
अबलानको चिरहरण गर्या बरे लै
नारिमुक्तिको ब्याखान छाँटिन्छ ।
यो पाखन्डको कर्म भुमी हो
पशुपतिमाइ बोलबम भण्या बरे लै
चावहिलमाइ चक्कु हाणिन्छ,
भद्रकालिमाइ अनसन बस्या बरे लै
सिहदरवारमाइ घाँटि कसिन्छे
रत्नपार्क भाणभैलो बढौन्छ
किर्तिपुर बेरोजगार पणौन्छ
हनुमान ढोका इन्साफ कुटन्छ
टुणिखेल भाषण चुटन्छ ।
एक थोक भनिन्छ,अर्को थोक गरिन्छ,
बोलिको कोइ भरोसा छैन
इमानदारिका कुरा गर्न्या हो भण्याबरे भायौ!
येइ साला काठमाण्डौमाइ केइ पनि छैन ।
-- -- --

यो काठमाण्डौ, कान भयाबरेलै टोलो छ
अँखा भयाबरेलै अन्धो छ ।
खुट्टा भयाबरेलै लंगडो छ
स्वार्थ बाहेक यो केइ जाँण्णैन ।
फाइदा बाहेक यो केइ सुण्णैन ।
यो आँसुमा रमौछ,
इमान बेची नाम कमौछ ।
हिट्ट लार्या खुट्टा तानन्छ,
थगि गया कभै हात दिनैन ।
सिटामोल नपाइ मानस मरिगयालै
टेकु स्वास्थ्य सम्मेलनमाइ ब्यस्त हुन्छ ।
हुमलाले खान नपायालै
सिंहदरबार डिनरमा मस्त हुन्छ ।
कर्णालिको बिकास गद्दाकि
गोदावरिमाइ सम्मेलन हुन्छ ।
झुमा र देउकिको अन्धबिश्वासले
बानेश्वरमाइ क्याटवाक गरन्छ ।
काटमाण्डौलाइ लाज छैन, शरम छैन ।
येइको कोइ निति कोइ धरम छैन ।
बझांङ-बाजुराका दुख येइले कभै धेकेन,
दार्चुला कालापानिका खबर येइले कभै सोदेइन ।
सोराले मदेश डुबाएको येइले बुजेन
दोधरा चाँदनि त येइले टेक्कै टेकेन ।
येइले डोल्पाका चामल इथै डका़-यो।
मुगुको मालपानि इथै लुकायो ।
ताप्लेजुङको बिकास इथै ह्वाम्म गर्यो,
कालिकोटको औषधि इथै झ्वाम्म ग-यो ।
छाडा छ यो,येइमा इमान नाइ,
मत्ता हाति यो, येइमा लगाम नाइ ।
हे बिधाता! येइको त कोइ बिधानै छैन,
येइका ब्याधि कपटको कोइ निदान छैन ।
कुरा बिधि बिधानका ग-यो भण्या भायौ!
येइ साला काठमाण्डौमा केइ छैन,